มะระจีนชื่อสมุนไพร มะระจีนชื่ออื่นๆ/ชื่อท้องถิ่น มะระ (ทั่วไป)ชื่อวิทยาศาสตร์ Momordica charantia Linn. var. maxima Williums & Ngชื่อสามัญ Bitter Gourd ,Balsam apple, Leprosy Gourd, Bitter melonวงศ์ CUCURBITACEAEถิ่นกำเนิด มะระจีนมีถิ่นเกิดในเขตร้อนทวีปเอเชีย และทวีปแอฟริกา เป็นพืชที่มีการปลูกภายในแถบประเทศเขตร้อนอย่างมากมาย โดยมีการปลูกกันในหลายประเทศ เช่นจีนประเทศอินเดีย , พม่า , ไทย , เวียดนาม อื่นๆอีกมากมาย ส่วนในประเทศไทยปลูกมากในภาคเหนือ ซึ่งมีการปลูกหลายสายพันธุ์
ลักษณะทั่วไป เป็นไม้เถาเลื้อย ลำต้นมีลักษณะเหลี่ยม เถาเลื้อยมีสีเขียว มีขนเล็กๆจะมีมือเกาะบนเถา อยู่รอบๆใต้ข้อต่อของใบ
• ใบ เป็นใบลำพัง ออกเรียงสลับกันคนละข้างตามเถา มีลักษณะเป็นแฉกเว้าลึก 5 แฉก โคนใบมีลักษณะกลม มีก้านใบยาว ใบมีสีเขียว มีขนสากเล็กๆมีมือเกาะยื่นออกมาจากที่ข้อ
• ราก เป็นระบบรากแก้ว รากมีลักษณะกลม แทงลึกลงดิน มีรากกิ่งก้านสาขารวมทั้งรากฝอยเล็กๆแทงออกตามบริเวณมีสีน้ำตาล
• มือเกาะ มีลักษณะกลม เป็นเส้นเล็กๆคล้ายหนวดขนาดเล็กๆแตกออกบริเวณข้อใต้ใบของเถา จำนวนมือเกาะ 1 เส้นต่อข้อ ส่วนปลายมีขนาดเล็กสุดม้วนงอ จะม้วนงอเข้ายึดเกาะรอบกาย ยึดลำต้นเพื่อเลื้อยแผ่ขึ้นที่สูง ใช้มือเกาะใช้ปลายหนวดม้วนใช้ยึดของ เป็นเกลียวพันรอบเหมือนสปริง
• ดอก ดอกเป็นดอกผู้เดียว มีลักษณะรูประฆัง กลีบดอกไม้จะมีเหลือง ก้านดอกยาว ออกตามซอกใบ
• ผล มีลักษณะทรงยาวรี เปลือกบาง ผิวตะปุ่มตะป่ำมีร่องลึกตามยาว ผลใหญ่เนื้อครึ้ม ผลดิบจะมีสีเขียวอ่อน ใช้กิน เมื่อผลสุกจะมีสีแดง แต่กินมิได้ ข้างในผลจะมีหลายเม็ด มีเนื้อฉ่ำน้ำ มีรสชาติขม
• เม็ด จะอยู่ภายในผล จะมีเมล็ดเล็กๆมากมาย เรียงอยู่ด้านในผล เม็ดมีลักษณะกลมแบนรี ผิวเรียบ เปลือกเมล็ดแข็ง สีน้ำตาล
การขยายพันธุ์มะระจีนเป็นพืชที่นิยมนำมาปลูกกันมากในประเทศไทย โดยมะระจีนเป็นพืชปีเดียว สามารถปลูกได้ทุกฤดู แล้วก็ปลูกขึ้นได้ดีกับดินแทบทุกประเภท แม้กระนั้นดินต้องมีความชื้นสูงเป็นประจำ และก็ควรจะโดนแสงแดดเต็มกำลังทั้งวัน มะระจีนที่ปลูกไว้ในประเทศส่วนใหญ่แก่เก็บเกี่ยวราว 45-50 วัน การเก็บมะระควรเก็บวันเว้นวัน เลือกผลที่โตได้ขนาด มีสีเขียวยังไม่แก่เหลือเกิน ถ้าเริ่มมีสีขาวและก็เริ่มแตกถือว่าแก่เหลือเกิน
ส่วนวิธีการขยายพันธุ์สามารถเพาะพันธุ์โดยแนวทางการหยอดเมล็ดหรือปลูกจากต้นกล้าเพียงแค่นั้น โดยมีวิธีการดังนี้
การเตรียมดิน ทำไถกระพรวนดิน พร้อมกำจัดวัชพืช และผึ่งแดดราวๆ 5-10 วัน ขึ้นอยู่กับจำพวกดิน แล้วทำแนวปลูกด้วยการขึงเชือกหรือกะระยะ ในระยะระหว่างแถว 1-1.5 เมตร แล้วกระทำการไถตามจุดของแนวปลูกตามแนวยาวของแปลงให้เป็นร่องลึกโดยประมาณ 30 เซนติเมตรจากนั้นหว่านโรยปุ๋ยธรรมชาติหรือขี้วัว ปริมาณ 1000 กก./ไร่ และก็ปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 จำนวน 30 กก./ไร่ แล้วกระทำการไถกลบหรือกลบแนวร่อง ตากดิน 2-3 วัน
การเตรียมกล้า ทำการเพาะกล้าในกระบะเพาะกล้า โดยใส่ดินผสมมูลสัตว์หรือวัสดุอื่นๆเช่น ขี้เถ้า กากมะพร้าว แล้วรดน้ำให้ชุ่ม วันละ 1-2 ครั้ง ยามเช้า-เย็น ถ้ากล้าเริ่มแตกใบ 4-6 ใบ หรือ 15-20 วัน สามารถนำมาปลูกได้
แนวทางการปลูก การปลูกด้วยกล้ามะระ ให้ปลูกลงในระยะห่างของหลุม 1.5-2 เมตร แต่ว่าแม้เป็น การปลูกด้วยการหยอดเม็ด ให้หยอดเม็ด 1-2 เมล็ด/หลุม ในระยะห่างของหลุมด้วยเหมือนกัน หลังการปลูกหรือหยอดเม็ดเสร็จ จะต้องรดน้ำหลุมปลูกให้เปียก
องค์ประกอบทางเคมี
องค์ประกอบทางเคมีและก็สารออกฤทธิ์ จากส่วนต่างๆของมะระจีน ดังเช่น ผล เมล็ด ใบ ลำต้น เอนโดสเปิร์ม รวมทั้งแคลลัส มีสารสำคัญมากถึง 228 ประเภท ที่บางครั้งก็อาจจะออกฤทธิ์แบบคนเดียวๆหรือ ออกฤทธิ์แบบด้วยกัน charantin, polypeptide-p, vicine, momordin และก็สารอนุพันธ์ที่คล้ายกัน ยกตัวอย่างเช่น momordinol, momordicilin, momorcharin, momordicin , Gallic acid , Caffeic acid และ Catechin ฯลฯส่วนคุณประโยชน์ทางโภชนาการของมะระจีน (100 กรัม) มี ใยอาหาร2.8 กรัม ขี้เถ้า 1.1 กรัม โปรตีน 1 กรัม คาร์โบไฮเดรต 3.7 กรัม ไขมัน 0.17 กรัม พลังงาน 17 กิโลแคลอรี วิตามิน A 380 มิลลิกรัม วิตามิน B1 0.04
มิลลิกรัม วิตามิน B2 0.4 มก. วิตามิน B3 0.4 มิลลิกรัม วิตามิน B5 0.212 มก. วิตามิน B6 0.043 มก. วิตามิน C 84 มก. สังกะสี 0.8 มิลลิกรัม แคลเซียม 19 มิลลิกรัม ทองแดง 0.034 ไมโครกรัม เหล็ก 0.43 มก. แมกนีเซียม 17 มิลลิกรัม แมงกานีส 0.089 มก. ฟอสฟอรัส 31 มก. โพแทสเซียม 296 ไมโครกรัม โซเดียม 5 มก.
ประโยชน์/คุณประโยชน์
มะระจีนนิยมเอามาทำเป็นอาหาร เป็นต้นว่า ต้มกับน้ำซุปกระดูกหมู หรือแกงจืดยัดไส้หมูสับบ้างพลิกแพลง นำมะระมาหั่นเป็นแว่นบางๆชุบไข่ทอด แบบชะอมหรือมะเขือยาว หรือจะใช้ฝานเป็นแว่นบางๆจิ้มกับน้ำพริก หรือจะทำมะระผัดไข่ก็นิยมกินกันมาก ซึ่งมะระจีนถือเป็นผักที่นิยมรับประทานมากสำหรับคนที่ป่วยด้วยโรคเบาหวาน เนื่องด้วยมีสารประกอบหลายชนิด อาทิ แคแรนทิน (charantin), โพลีเปปไทด์ พี (p-insulin) และก็วิสิน (vicine) ซึ่งมีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดได้ ส่วนคุณประโยชน์ทางยาตามตำรายาไทยบอกว่า ราก แก้พิษ รักษาโรคริดสีดวงทวาร ฝาดสมาน ยาบำรุง เถา บำรุงน้ำดี ยาระบายอ่อนๆเจริญอาหาร ใบ แก้ไข้ ดับพิษร้อน ขับพยาธิ ขับลม ดอก แก้พิษ แก้บิด ผล ขับลม ดับพิษร้อนแก้พิษฝี แก้ฟกบวม แก้อักเสบ บำรุงน้ำดี ขับพยาธิ เจริญอาหาร บรรเทาโรคเบาหวาน รวมทั้งเม็ด แก้พิษ บำรุงธาตุนอกเหนือจากนั้นตำรายาแผนโบราณในต่างประเทศได้มีการใช้มะระแก้เบาหวาน เช่นเดียวกัน อย่างเช่น ประเทศอินเดีย ประเทศปากีสถาน ศรีลังกา แอฟริกาตะวันตก ประเทศฟิลิปปินส์ ซาอุดิอาระเบีย แล้วก็อังกฤษ เป็นต้น สำหรับเพื่อการหมอแผนปัจจุบันได้มีการทำการศึกษาเรียนรู้กล่าวว่า มะระจีนมีฤทธิ์ต้านทานเบาหวาน ช่วยระบายและทำลายเชื้อ โดยทางการแพทย์แผนไทยใช้เข้าตำรับยาแก้ไข้ที่มีอาการติดเชื้อโรคต่างๆสารต้านเบาหวานในมะระจีนได้แก่สารชาแรนทิน ซึ่งมี ฤทธิ์ต้านโรคเบาหวานได้ดีกว่ายา tolbutamide ยิ่งไปกว่านี้ เจอ สารไวซีน (vicine) โพลีเพปไทด์-พีแล้วก็สารออกฤทธิ์อื่นที่ กำลังเรียนกันอยู่ โพลีเพปไทด์-พี ออกฤทธิ์ลดน้ำตาลใน เลือดเมื่อฉีดแบบอินซูลินให้กับผู้เจ็บป่วยโรคเบาหวานชนิด ฤทธิ์ต้านโรคเบาหวานของมะระจีนได้ถูกศึกษาอย่างใหญ่โต ทั้งยังโดยการเพาะเลี้ยงเซลล์ การเรียนในสัตว์ทดลอง และก็การเรียนทางคลินิก สารจากมะระจีนให้ผลทั้งยังในแง่การควบคุมปริมาณการหลั่งอินซูลินรวมทั้งเปลี่ยนแปลงเมแทบอลิซึมของเดกซ์โทรส การแพทย์โอกาสของประเทศสหรัฐอเมริกาแนะนำการใช้น้ำคั้นผลมะระจีน เพื่อรักษาระดับน้ำตาลในเลือดคนไข้เบาหวาน
ต้นแบบ / ขนาดการใช้ • แก้อาการป่วยไข้ ให้นำมะระจีนอีกทั้ง 5 เป็น ดอก ผล ใบ ราก รวมทั้งเถาอย่างละ 1 กำมือใส่น้ำให้ท่วมแล้วต้มจนถึงเดือด กินครั้งละ 1 แก้ว ก่อนที่จะรับประทานอาหาร วันละ 3 - 4 ครั้งติดต่อกันเพียง 3-4 วันก็จะหายไข้
• แก้อาการคอแหบแห้ง เสียงไม่มี เนื่องด้วยโรคไข้หวัด นำผลมะระจีนต้มกิน หรือใช้ประกอบเป็นอาหารช่วยรักษาให้ดีขึ้นจนกระทั่งหายขาดได้
• ให้นำมะระจีนใกล้สุก มาหั่นทั้งเนื้อและเม็ดแล้วนำไปผึ่งแดดให้แห้ง คั่วจนกระทั่งหอมแล้วตำให้รอบคอบผสมน้ำผึ้ง ปั้นเป็นยาลูกกลอนขนาดนิ้วโป้งกินทีละ 1 เม็ดก่อนนอน แก้ท้องผูก
• บำรุงสายตา ให้นำผลมะระจีนและก็ยอดอ่อนมาปรุงอาหารตามใจชอบ ควรจะกินวันเว้นวันสม่ำเสมอ สายตาจะดียิ่งขึ้น
• บำรุงเลือด
• ชูกำลัง เพิ่มสมรรถนะทางเพศ ให้นำเม็ดมะระจีนแก่จัดมาตากแห้งแล้วแกะเปลือกออก ใช้เนื้อในบดจนกระทั่งละเอียดละลายน้ำร้อนรับประทานครั้งละ 1 ช้อนตักกาแฟวันละ 1 คราวก่อนนอน ติดต่อกัน 2 อาทิตย์ เว้น 2 อาทิตย์ กินอีก 2 อาทิตย์ จะทำให้เจริญอาหารมีกำลังขึ้น ยาขนานนี้ยังช่วยขับพยาธิตัวเล็กได้อีกด้วย
• ใบ
มะระจีนใช้ ต้มดื่ม แก้ไข้หวัด บำรุงน้ำดี ดับพิษฝี แก้ปากยุ่ย แก้ตับม้ามพิการ แก้อักเสบ ฟกช้ำบวม ใช้ทาด้านนอก แก้ผิวแห้ง ลดอาการระคายเคือง อักเสบ
การเรียนรู้ทางเภสัชวิทยา มีการศึกษาถึงผลของมะระจีนในมนุษย์หลายการเล่าเรียนทั้งในคนที่มีสุขภาพสมบูรณ์แข็งแรงและผู้ป่วยเบาหวานประเภทต่างๆพบว่า มีหลายการค้นคว้าที่รายงานว่าสารสกัดหรือน้ำจากผลมะระมีฤทธิ์ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดลงได้โดยการเรียนรู้เจอฤทธิ์รักษาโรคเบาหวานของมะระจีนเริ่มตั้งแต่ปี 1942 โดยพบว่ามีฤทธิ์ลดน้ำตาลในกระต่าย และก็เสริมฤทธิ์ยาลดน้ำตาลในกระต่ายที่เป็นโรคเบาหวาน จึงได้มีผู้ศึกษาฤทธิ์ของมะระในสัตว์ทดสอบต่างๆอย่างเช่นกระต่าย หนูขาว หนูถีบจักร แมว gerbils ลิง ตลอดจนการทดลองทางสถานพยาบาล ซึ่งสำหรับเพื่อการทดสอบได้ใช้มะระจันทั้งในรูปสารสกัดด้วยอัลกอฮอล์ สารสกัดด้วยอะซีโตนสารสกัดด้วย้ำในรูปผลแห้งรวมทั้งน้ำคั้น และได้มีผู้ทดลองสกัดแยกสารซึ่งมีฤทธิ์ลดเบาหวาน ตัวอย่างเช่น charantin , polypeptide , polypeptide P และก็ purified proteinสำหรับกลไกการออกฤทธิ์ พบว่ามะระจีนมีฤทธิ์เสมือนอินซูลินและกระตุ้นการหลั่งอินซูลินจากเบต้าเซลล์ เพิ่มการใช้น้ำตาลเดกซ์โทรสในเนื้อเยื่อต่างๆโดยไปเพิ่ม tissue respiration เมื่อให้น้ำคั้นผลมะระจีนก่อนให้น้ำตาลเดกซ์โทรส พบว่ามีการนำกลูโคสไปใช้ก็เลยมีการสะสมของglycogen ในตับและก็กล้าม ซึ่งอาจด้วยเหตุว่าไปรีบการหลั่งอินซูลิน แล้วก็รีบการดูดซึมของกลูโคสก็ได้ นอกเหนือจากนี้น้ำคั้นยังมีผลต่อ gluconegensis ในไตคล้ายกับสาร hypoglycin ซึ่งลดน้ำตาลด้วยเหตุว่าเบาหวาน แล้วก็พบว่าการทดลองให้หนูที่เหนี่ยวนำด้วย strepotozotocin ให้เป็นโรคเบาหวาน มะระจีนไม่ได้ผล บางทีอาจเนื่องจากว่าเบต้าเซลล์ถูกทำลายไปแล้วไม่เพียงแค่มีการทดสอบโดยใช้ผลมะระจีนเท่านั้น ยังมีการทดลองผลของเมล็ดมะระจีนอีกด้วย
จากการเรียนรู้ของนักวิจัยในประเทศฮ่องกง พบว่าในเม็ดมีสารซึ่งมีฤทธิ์เหมือนกันกับอินซูลินซึ่งถัดมาได้พบว่า เป็น α-momorcharin, β-momorcharin , α-trichosantin และก็เลคติน ในเวลาใกล้ๆกัน ได้มีหัวหน้าเม็ดมะระมาสกัดด้วย 50% เมทานอล และก็ 0.9% น้ำเกลือ เมื่อนำสารสกัดไปทดลองในหนูซึ่งอดอาหาร พบว่าจำนวนน้ำตาลในเลือดลดลง และสารสกัดเมทานอลรวมทั้งน้ำเกลือยังคุ้มครองไม่ให้ adrenaline ไปรั้งนำให้เกิดโรคเบาหวานโดยมีรายงานว่า สารสกัดมะระจีนยับยั้ง glucose optake ใน cell Ehrlich ascites tumor cell ซึ่งใช้เป็นการตรวจสอบพื้นฐานของพืชที่ยั้งเบาหวาน มีการศึกษาเล่าเรียนฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดของตำรับยาซึ่งมี
มะระจีนเป็นส่วนผสม (ไม่ระบุประเภทของสารสกัด) โดยฉีดเข้าช่องท้องหนูถีบจักร ขนาด 0.1 ก./กก. พบว่าลดน้ำตาลในเลือด เมื่อทดลองฉีดสารสกัดอินซูลินจากมะระจีนเข้าทางช่องท้องหรือให้ทางปากหนูขาวปกติ และก็หนูขาวที่ถูกเหนี่ยวนำให้เป็นโรคเบาหวาน ด้วย alloxan หรือ streptozotocin พบว่าน้ำตาลในเลือดต่ำลง ต่อมามีการเล่าเรียนผลของสารสกัดเมทานอล:น้ำ ของดอกแห้งรวมทั้งใบมะระจีนขนาด 10 และก็ 30 มิลลิกรัม/กก. เมื่อกรอกเข้าทางกระเพาะหนูขาว พบว่ามีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือด รวมทั้งสารสกัด 95% เอทานอลของผลสด ขนาด 200 มก./กิโลกรัม กรอกเข้าทางกระเพาะของหนูขาวที่ใช้ streptozotocin รั้งนำให้เกิดเบาหวาน มีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดลง 22% รวมทั้งน้ำคั้นผลดิบสดของมะระจีน(ไม่เจาะจงขนาด) กรอกเข้าทางกระเพาะหนูขาว มีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือด
ยิ่งกว่านั้นเมื่อให้น้ำสกัดผลมะระจีน 2 มล.เป็นเวลา 3 สัปดาห์ ในหนูขาวที่ถูกรั้งนำให้เป็นโรคเบาหวานด้วย alloxan ระดับน้ำตาลในเลือดลดลงจาก 220 มก.% เป็น 105 มิลลิกรัม%คิดเป็น 54% ซึ่งมีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดได้มากกว่าผงแห้ง ซึ่งน้อยลง 25%
การศึกษาฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดในหนูขาวที่ถูกรั้งนำโดย alloxan ทดสอบการใช้สารสกัดเอทานอลขนาด 250 มิลลิกรัม/กิโลกรัม ทดสอบเป็นเวลา 2 อาทิตย์ พบว่ามะระมีฤทธิ์อย่างแรงสำหรับเพื่อการลดน้ำตาลในเลือด สารสกัดมะระ 3 แบบอย่างคือ สารสกัด A ได้ผลสำเร็จแห้งมะระ 0.5 กก. ในเมทานอล (1:10) สารสกัด B ได้ผลแห้งมะระ 0.5 กก. ในคลอโรฟอร์ม (1:10) สารสกัด C เป็นผลสดมะระ 0.5 กก. ในน้ำ (10:25) ในขนาด 20 มก/กก มีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดในหนูขาวที่ถูกเหนี่ยวนำให้เป็นโรคเบาหวานด้วย alloxan เมื่อทดสอบการใช้เป็นเวลา 4 สัปดาห์ไม่พบความเป็นพิษต่อตับและก็ไต รวมทั้งทดลองใช้ในขนาดสูงไม่พบพิษต่อตับแล้วก็ไตด้วยเหมือนกัน โดยมองจากค่า SGOT , SGPT และก็ lipid profile
การศึกษาที่ประเทศแอฟริกาใต้ ปี พุทธศักราช2549 ถึงฤทธิ์ของการใช้สารสกัดมะระจีนทั้งยัง5เพื่อลดปริมาณน้ำตาลในเลือดของหนูที่ทำให้เป็นโรคเบาหวานโดยใช้สารสเตรปโทโซโทซิน พบว่าจำนวนน้ำตาลในเลือดหนูต่ำลงทั้งหนูปกติและหนูที่เป็นเบาหวาน ผลการลดจำนวนน้ำตาลเปลี่ยนแปลงตามจำนวนสารสกัดที่ได้รับ
ส่วนการทดสอบให้สารสกัดมะระจีนอีกทั้ง 5 โดยการฉีดเข้าหลอดเลือดกับหนูธรรมดารวมทั้งหนูที่ถูกทำให้มีความดันสูง (hypertensive Dahl salt-sensitive rats) พบว่าลดความดันตอนบนรวมทั้งอัตราการเต้นของหัวใจของหนูทั้งๆที่เป็นปกติรวมทั้งมีอาการความดันสูงอย่างเปลี่ยนกับปริมาณสารสกัดดังที่กล่าวผ่านมาแล้ว การให้สารอะโทรพีนต่อหนูไม่มีผลต่อการลดความดันเลือดในการทดลองนี้ ก็เลย มั่นใจว่าผลการลดระดับความดันดังกล่าวมิได้เกิดขึ้นได้เนื่องมาจากกลไกโคลิเนอร์จิก
ส่วนการศึกษาเรียนรู้ที่ญี่ปุ่น ปีพุทธศักราช2549 พบว่าไทรเทอร์พีนอะไกลโคนจากสารสกัดแอลกอฮอล์ของผล
มะระจีนแห้งจำนวน 2 ชนิด แสดงผลลัพธ์ลดปริมาณน้ำตาลในเลือดตัวทดลองที่เป็นเบาหวาน (หนูเบาหวานตัวผู้ ชนิด ddY) สารดังกล่าวข้างต้นเป็น epoxydihydroxycucurbitadiene และ trihydroxycucurbitadien-al
การทดสอบทางคลินิกในคนปกติพบว่า เมื่อกินผล
มะระจีนสด (ไม่ระบุขนาด) มีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือด มีการศึกษาเล่าเรียนโดยใช้ใบมะระจีนพบว่า มีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดหลังรับประทานอาหาร (postpandrial glucose level) อีกทั้งในคนปกติแล้วก็ผู้ปั่นป่วนโรคเบาหวานชนิดที่ 2 แล้วก็ใบมะระจีน ลดน้ำตาลในเลือดคนป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ได้ 60% อย่างมีนัยสำคัญเทียบกับกลุ่มควบคุมที่ได้รับเดกซ์โทรส75 กรัม (97%) แต่ว่าระดับอินซูลินแล้วก็กลูโคสในเลือดไม่ได้มีความแตกต่างกัน
นอกเหนือจากนั้นจากผลที่เกิดขึ้นจากงานวิจัยทางด้านวิทยาศาสตร์ยังพบว่าทั้งมะระจีนมีฤทธิ์ยั้งเชื้อ HIV โดยออกฤทธิ์สำหรับเพื่อการกระตุ้นภูมิคุ้มกัน มีรายงานศึกษาว่าชาวประเทศฟิลิปปินส์ซึ่งเป็นผู้ติดเชื้อได้ใช้สารสกัดจากมะระจีนนาน 4 ปี พบว่ามีจำนวน T lymphocytes มากขึ้น แล้วก็มีหมอชาวจีนรายงานว่ามีผู้ใช้มะระจีนนาน 4 เดือน ถึง 3 ปี พบว่ามีปริมาณ T lymphocytes มากขึ้น แสดงให้เห็นว่ามะระจีนมีฤทธิ์ในการกระตุ้นภูมิคุ้มกัน
การเรียนรู้ทางพิษวิทยา การทดสอบความเป็นพิษ เมื่อฉีดสารสกัดพืชทั้งยังต้นด้วยเอทานอล(50%) เข้าใต้ผิวหนังในขนาด 20 ก./กิโลกรัม หรือให้หนูถีบจักรกินในขนาด 10 ก./กิโลกรัม ไม่พบพิษ สารสกัดส่วนเหนือดินและไม่กำหนดส่วนที่ใช้ด้วยเอทานอล (50%) เมื่อฉีดเข้าช่องท้องหนูถีบจักร ขนาดที่ทำให้สัตว์ทดสอบตายครึ่งเดียว (LD50) มีค่าเท่ากับ 681 มิลลิกรัม/กิโลกรัม รวมทั้งมีค่าสูงกว่า 1,000 มิลลิกรัม/กก. แอลติดอยู่ลอยด์ที่แยกได้จากมะระจีน เมื่อให้กระต่ายรับประทานขนาด 56 มิลลิกรัม/ตัว หรือฉีดเข้าช่องท้องหนูถีบจักร 14 มิลลิกรัม/กก. ไม่พบพิษ ฉีดน้ำคั้นจากผลเข้าท้องหนูขาวขนาด 15 ซีซี/กก. หรือ 40 ซีซี/กิโลกรัม พบว่าทำให้สัตว์ทดลองตายข้างใน 18 ช.ม.รวมทั้งเมื่อฉีดน้ำคั้นผลเข้าท้องของกระต่ายในขนาด 15 ซีซี/กก. พบว่าทำให้กระต่ายตายภายใน 18 ช.ม. แม้กระนั้นเมื่อให้เข้าทางกระเพาะของกระต่ายในขนาด 6 ซีซี/กิโลกรัม พบว่ากระต่ายตายภายหลังจากได้รับสารสกัดโดยตลอดเป็นเวลา 23 วัน
ส่วนน้ำสุกผลสดฉีดเข้าช่องท้อง หรือฉีดเข้าใต้ผิวหนังหนูถีบจักร ค่า LD50 เท่ากับ 16 มคกรัม/ซีซี และก็ 270 มคก./ซีซี ตามลำดับ เมื่อฉีดสารสกัดผลด้วยเอทานอล (50%) เข้าท้องหนูถีบจักรพบว่าLD50 เท่ากับ 681 มิลลิกรัม/กิโลกรัม ให้หนู gerbil กินสารสกัดผลด้วนเอทานอล (95%) ขนาด 1.1 ก./กก. นานต่อเนื่องกัน 30 วัน และสารสกัด (ไม่ระบุส่วนที่ใช้) ด้วยเอทานอล (95%) เมื่อผสมของกินในขนาด 50 มคก./ตัว ในหนูถีบจักรกิน พบว่าไม่กระตุ้นแล้วส่งผลให้มีการเกิดพิษ เมื่อฉีดสารสกัดเม็ดด้วยน้ำเข้าท้องหนูขาวพบว่า LD50 พอๆกับ 25 มิลลิกรัม/กิโลกรัมสารสกัดผลด้วยคลอโรฟอร์ม เมื่อฉีดเข้าทางช่องท้องหนูถีบจักรในขนาด 1,000 มิลลิกรัม/กก. ทำให้สัตว์ทดสอบเหน็ดเหนื่อย และตายข้างหลังได้รับสารสกัดเป็นเวลา 24 ช.ม.
พิษต่อระบบสืบพันธุ์ เมื่อให้น้ำคั้นจากผล ขนาด 6 ซีซี/กิโลกรัม ในกระต่ายที่ตั้งท้อง ทำให้มีเลือดไหลจากมดลูกและมีกระต่ายตายจากการตกเลือด เมื่อฉีดสารสกัดผลซึ่งมีสาร charantin รวมทั้งเม็ดซึ่งมีสาร vicine เข้าทางท้องของสุนัขในขนาด 1.75 กรัม/ตัว พบว่าฤทธิ์ยับยั้งวิธีการสร้างน้ำอสุจิและในหนูถีบจักรเพศภรรยา เมื่อได้รับสารสกัด (ไม่เจาะจงจำพวก) พบว่าส่งผลยับยั้งการผสมพันธุ์เมื่อให้ใบแล้วก็เปลือกลำต้น (ไม่กำหนดขนาด) เข้าทางกระเพาะในหนูขาวที่ตั้งท้อง พบว่ามีเลือดออกไม่ปกติจากมดลูก น้ำคั้นผลสดเมื่อให้ในหนูถีบจักรเพศภรรยามีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญวัย รวมทั้งน้ำคั้นผลสดเมื่อให้เข้าทางกระเพาะของหนูขาว เมื่อให้น้ำคั้นจากผล (ไม่เจาะจงขนาด)
สารสกัดด้วยน้ำ (ไม่เจาะจงส่วนที่ใช้) ในขนาด 200 มิลลิกรัม/กก. เมื่อให้หนูขาวที่ท้องรับประทานไม่พบว่าเป็นพิษต่อตัวอ่อนหรือทำให้แท้ง และสารสกัดด้วยเอทานอลในขนาดที่เท่ากับ ก็ไม่พบว่ามีฤทธิ์ยั้งการฝังตัวของตัวอ่อนหรือทำให้แท้ง น้ำต้มจากใบเมื่อให้หนูขาวเพศภรรยากินในขนาด 500 มก./กก พบว่าไม่มีฤทธิ์ยับยั้งการฝังของตัวอ่อน และไม่เป็นพิษต่อตัวอ่อน
ผลต่อเม็ดเลือดขาว น้ำคั้นจากผลในขนาดที่มีผลทำให้เซลล์เม็ดเลือดขาวปกติ(lymphocyte) ตายครึ่งหนึ่ง มีค่าเท่ากับ 0.35 มก./จานเพาะเชื้อ สารสกัดด้วยน้ำเกลือ (ไม่เจาะจงส่วนที่ใช้) เมื่อทดลองกับเซลล์เม็ดเลือดขาว (lymphocyte) ในขนาด 40 มคกรัม/จากเพาะเชื้อ พบว่ามีความเป็นพิษต่อยืน (gene) lectin และก็โปรตีนบางชนิดในเมล็ดของมะระ ส่งผลยับยั้งบางแนวทางการสังเคราะห์ DNA ของทั้งเซลล์เม็ดเลือดขาวปกติแล้วก็เซลล์มะเร็ง ป้อนน้ำคั้นจากผลสดและเมล็ดของมะระจีนให้หนูขาวเพศผู้ในขนาด 1 ซีซี/น้ำหนักตัว 100 กรัม เป็นเวลา 30 วัน พบว่าทำให้ enzyme serum Ƴ-glutamyltransferase รวมทั้ง alkaline phosphatase มีความเข้มข้นสูงมากขึ้นจึงคาดว่าน่าจะมีสารที่ทำให้มีการเกิดความเป็นพิษต่อตับ
คำแนะนำ/ข้อควรคำนึง 1. ใบมะระจีนใช้ ต้มดื่ม แก้ไข้หวัด บำรุงน้ำดี ดับพิษฝี แก้ปากเปื่อยยุ่ย แก้ตับม้ามพิการ แก้อักเสบ ฟกช้ำดำเขียวบวม ใช้ทาข้างนอก แก้ผิวแห้ง ลดอาการเคือง อักเสบ
2. คนที่มีสภาวะขาดโปรตีนที่ทำหน้าที่เร่งปฏิกิริยาเคมีจีซิกข์พีดี (G6PD) ไม่ควรกินเม็ดมะระ ด้วยเหตุว่าอาจเกิดผลข้างๆ เป็นต้นว่า โลหิตจาง ปวดศีรษะ เจ็บท้อง จับไข้ แล้วก็อาจมีภาวะโคม่าได้ในบางราย
3. หญิงมีท้องแล้วก็อยู่ในตอนให้นมลูก ไม่ควรรับประทานมะระจีน เพราะเหตุว่ามีการศึกษาในสัตว์ทดสอบพบว่า สารเคมีในผลหรือเม็ดมะเบื่อหน่ายจทำให้มีเลือดไหลระหว่างมีท้อง และอาจเป็นสาเหตุให้แท้งได้
4. ผู้ป่วยเบาหวาน โดยยิ่งไปกว่านั้นผู้ที่จำเป็นต้องใช้ยาลดระดับน้ำตาลในเลือด เช่น อินซูลิน ไกลพิไซด์ โทลบูตาไมด์ ไกลเบนคาไมด์ ไพโอกลิตาโซน เป็นต้น ควรรอบคอบสำหรับการกินมะระ เหตุเพราะมะเอือมระอาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลดลงเยอะเกินไป
เอกสารอ้างอิง- เสาวนิตย์ ดาวรัตนชัย.มะระกับเบาหวาน.จุลสารข้อมูลสมุนไพร.คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล.ปีที่ 21 ฉบับที่ 1 .ตุลาคม .2546.หน้า 12-21
- รศ.ดร.สุธาทิพ ภมรประวัติ.มะระต้านเบาหวาน. คอลัมน์ บทความพิเศษ.นิตยสารหมอขาวบ้าน.เล่มที่ 336.เมษายน 2550
- นิรามัย ฝางกระโทก.”เบาหวาน” “มะระ”. บทความวิชาการ คณะเทคโนโลยีเกษตร มหาวิทยาลัยบูรพา .หน้า 1-5
- นันทวัน บุณยะประภัศร อรนุช โชคชัยเจริญพร , บรรณาธิการ . สมุนไพรไม้พื้นบ้าน เล่ม 3.กรุงเทพฯ:ประชาชน จำกัด , 2542.823 หน้า.
- การปลูกมะระจีน .พืชเกษตรดอทคอมเว็บเพื่อพืชเกษตรไทย.(ออนไลน์). สอบถามเรื่องมะระ.กระดานถามตอบ.สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล.https://www.disthai.com/
- Rajurkar NS, Pardeshi BM.Analysis of some herbal plants from lndia used in the control of diabeter mellitus by NAA and AAS techniques. Appl Radiat lsot 1997;48(
:1059-62. - Kar A, Choudhary BK, Bandyopadhyay NG. Preliminary studies on the inorganic constituents of some lndigenous hypoglycaemic herbs on oral glucose tolerance test. J Ethnopharmacol 1999;64:179-84.
- Singh J, Cumming E, Manoharan G, Kalasz H,Adeghate E. 2011. Medicinal chemistry of the anti-diabetic effects of Momordica charantia: Active constituents and modes of actions. Open Medicinal Chemistry Journal.5:70-77
- Aslam M, Stoclkley IH. Lnteraction between curry ingredient (karela) and drug (chloropamide). Lancet 1979;607.
- Khanna P. Protein/polypeptide-K obtained from Momordica charantia, a process for the extraction thereof ,and therapeutic uses for diabetes mellitus. PCT lnt Appl Won00 61,619 2000;30pp.
- Jain SR, Sharma SN. Hypoglycaemic drugd of lndian indigenous origin . Planta Med 1967;15(4):439-42.
- Ng TB, Wong CM,Li WW,Yeung MW. Lnsulin like molecuies in Momordica charantia seeds. J Ethnopharmacol 1986;15107-17.
- Murakami C, Myoka K, Kasai R, Ohtani K, Kurokawa T, lshibshi S, Sadahiko D, Fabian P, Willam G, Yamasaki K. Screening of plant constituents for effect on glucose transport activity on Ehrilich escites tumor cells. Chem Pharm Bull 1
