สมุนไพรชาข่อยชาข่อย Acalypha siamensis Oliv. ex Gangชื่อพ้อง A. evrardii Gagnep.; A. fruticosa Ridl.บางถิ่นเรียกว่า ชาข่อย ชาฤาษี (กึ่งกลาง) กาน้ำ ชาญวน (จ.กรุงเทพฯ) จ๊าข่อย (เหนือ) ชาป่า (ปัตตานี) ผักดุก ผักดูด (จังหวัดประจวบคีรีขันธ์).
ไม้พุ่ม สูงราว 1-2 ม. ลำต้น และกิ่งเรียวเล็ก ไม่มีขน (ยกเว้นก้านใบและก็ช่อดอก). ใบ คนเดียว เรียงสลับกัน รูปสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด กว้าง 1.5-3 ซม. ยาว 4-6.5 ซม. ปลายใบมีติ่งปลายมนยื่นยาวออกไป โคนใบสอบแคบ; ขอบใบหยักมน เส้นใบมี 4-5 คู่ เส้นบางมาก คู่ข้างล่างสุดออกจากฐานใบ; ก้านใบยาวราวๆ 1-3 มม.
สมุนไพร ดอก สีเขียว เล็ก ออกเป็นช่อตามง่ามใบ และที่ยอด ช่อดอกยาว 2.5-4.5 เซนติเมตร มีขน ดอกเพศผู้ออกทางตอนบนของช่อ ดอกเพศภรรยามีเพียง 2-3 ดอก ออกที่โคนช่อ. ดอกเพศผู้ เล็ก ติดเป็นกลุ่มเล็กๆ; กลีบรองกลีบ 4 กลีบ รูปไข่ปลายแหลม ขอบกลีบมีขน; เกสรผู้มีโดยประมาณ 10 อัน ก้านเกสรมีขน ใบแต่งแต้มรูปหอก ปลายแหลม. ดอกเพศภรรยา มีใบประดับประดาขนาดใหญ่หุ้มอยู่ รังไข่มี 3 ช่อง แต่ละช่องมีไข่อ่อน 1 หน่วย. ผล แก่แห้ง แล้วก็แตก เล็ก ยาว 1-2 มม. มีรยางค์เหนียว. เมล็ด ออกจะกลม.
นิเวศน์วิทยา: ขึ้นในป่าดงดิบแล้ง และปลูกเป็นรั้ว.
คุณประโยชน์ : ต้น ทั้งต้นตำเป็นยาพอกร่างกายใช้ลดไข้ ใบ น้ำสุก หรือ ชงใบ ใช้แทนใบชาได้ กินเป็นยาบำรุงธาตุ ช่วยย่อย แก้น้ำเหลืองเสีย ไตทุพพลภาพ รวมทั้งขับฉี่ ยาชงใบ แล้วก็ดอก รับประทานเป็นยาขับฉี่
ผู้เขียน
หัวข้อ: ชาข่อย เป็นสมุนไพรตามตำหรับยาว่า เป็นยาที่มีสรรพคุณ สามารถเเก้ไข้ได้ดีอีกด้วย (อ่าน 543 ครั้ง)