สมุนไพรมะขามป้อมมะขามป้อม Phyllanthus emblica Linn.บางถิ่นเรียก มะขามป้อม (ทั่วๆไป) กันโตด (เขมร-เมืองจันท์) กำทวด (จังหวัดราชบุรี) มั่งทาง สันยาส่า (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน).
ไม้ต้น ขนาดกลาง สูง 8-12 มัธยม เปลือกสีเขียวอมเทา ลอกออกเป็นแผ่นๆเนื้อไม้สีแดงอมน้ำตาล. ใบ เดี่ยว สีเขียวอ่อน กว้าง 0.25-0.5 เซนติเมตร ยาว 0.8-1.2 ซม. เรียงชิดกัน ดูผาดๆราวกับใบเกาะติด ก้านใบสั้นมากมาย. ดอก เล็ก สีขาว หรือ นวล ดอกแยกเพศ แต่ว่าเกิดบนต้นเดียวกัน ออกตามง่ามใบ 6 ดอก มีกลีบรองกลีบ 6 กลีบ ไม่มีกลีบดอก.
[url=http://www.disthai.com/]สมุนไพร[/url][/color] ดอกเพศผู้ มีเกสรผู้ 3 อัน ฐานรองดอกมีต่อม 6 ต่อม. ดอกเพศเมีย มีฐานรองดอกเป็นรูปถ้วย ขอบถ้วยหยัก รังไข่มี 3 ช่อง หลอดท่อรังไข่ปลายแยกเป็น 2 แฉก ไม่เท่ากัน. ผล กลม มีเนื้อหนา เส้นผ่านศูนย์กลาง 1.2-2 เซนติเมตร ผลอ่อนสีเขียวอ่อน ผลแก่สีเขียวอมเหลือง เนื้อรับประทานได้ มีรสฝาก เปรี้ยว ขม และก็อมหวาน เปลือกหุ้มเมล็ดแข็ง มีสันตามทางยาว 6 สัน ด้านในมี 6 เม็ด.
นิเวศน์วิทยา: ขึ้นเรี่ยรายเป็นกลุ่มๆตามป่าเบญจพรรณแล้ง ป่าเต็งรัง แล้วก็ป่าดงดิบธรรมดา
คุณประโยชน์ : ราก น้ำสุกรากรับประทานเป็นยาลดไข้ เป็นยาเย็น ฟอกเลือด แล้วก็ทำให้อ้วก ถ้าเกิดกลั่นราก จะได้สารที่มีคุณสมบัติเป็นยาฝาดสมานที่ดีกว่าสีเสียด (catechu) (55). ต้น เปลือกเป็นยาฝาดสมาน ใบ น้ำต้มใบใช้อาบลดไข้ ดอก มีกลิ่นหอมคล้ายผิวมะนาว ใช้เข้าเครื่องยาเป็นยาเย็น แล้วก็ยาระบาย. ผล ใช้ได้อีกทั้งผลสด และก็ผลแห้ง มีฤทธิ์กัดทำลาย เป็นยาเย็น ยาฝาดสมาน แก้ไข้ ขับฉี่ ระบาย บำรุงหัวใจ ฟอกโลหิต น้ำคั้นผลสด มีปริมาณวิตามินซีสูขี้ตระหนี่ว่าน้ำส้มคั้นโดยประมาณ 20 เท่า ในปริมาณเท่ากัน ใช้แก้โรคลักปิดลักเปิด (scurvy) ยางผลใช้หยอดแก้ตาอักเสบ กินเป็นยาช่วยสำหรับการย่อย แล้วก็ขับฉี่ เนื้อผลแห้งที่เรียกว่า Emblic myrobalan ใช้เป็นยาฝาดสมาน เพราะว่ามี tannin แก้โรคริดสีดวงทวาร แก้บิด ท้องเสีย ใช้กับธาตุเหล็กแก้โรคดีซ่านรวมทั้งช่วยย่อย ถ้าหากหมักผลจะได้แอลกอฮอล์ กินแก้อาหารไม่ย่อย แก้ไอ รวมทั้งแก้โรคดีซ่าน
ผู้เขียน
หัวข้อ: มะขามป้อม เป็นสมุนไพรที่มี สรรพคุณ-ประโยชน์ ที่มากที่สุดของยารักษาโรค (อ่าน 452 ครั้ง)