สมุนไพรตะขบป่าตะขบป่า Flacourtia indica (Burm. f.)บางถิ่นเรียก ตะขบป่า (ภาคกึ่งกลาง) ตานเศษไม้ มะเกว๋นนก มะเกว๋นป่า (ภาคเหนือ) ไม้พุ่ม หรือ ไม้ต้น ขนาดเล็ก ผลัดใบ สูง 2-5(-15) ม. ตามลำต้นรวมทั้งกิ่งใหญ่มีหนามแหลม ยาว 2-4 ซม. เรือนยอดแผ่นกว้าง ปลายกิ่งโค้งลง เปลือกสีเหลืองอมเทา แตกเป็นร่องลึก มีช่องอากาศรูปรีกระจายห่างๆใบ ผู้เดียว ออกเวียนสลับ ขนาดค่อนข้างจะเล็ก รูปร่าง ขนาดเนื้อใบ แล้วก็ขนที่ปกคลุมแตกต่างกัน โดยมากเป็นรูปไข่กลับ กว้าง 1.5-3 เซนติเมตร ยาว 2-4 ซม. ปลายใบกลม โคนใบสอบแคบ ขอบของใบค่อนข้างจะเรียบ หรือ จัก มักจักใกล้ปลายใบ ใบอ่อนรวมทั้งเส้นกลางใบสีแดงอมส้ม เส้นใบมี 4-6 คู่ เส้นใบย่อยสานกันเป็นร่างแห พอมองเห็นได้ลางๆก้านใบยาว 3-5 มม. สีแดง มีขน ดอก ออกเป็นช่อสั้นๆตามง่ามใบ และที่ปลายกิ่ง มีขน แต่ละช่อมีดอกจำนวนน้อย ที่โคนช่อมีใบประดับ บางครั้งบางคราวมีหนาม ก้านดอกยาว 3-5(-7) มม. มีขน กลีบดอกไม้ 5-6 กลีบ รูปไข่ ปลายมน ยาว 1.5 มิลลิเมตร
สมุนไพร ข้างนอกค่อนข้างหมดจด ข้างในและก็ที่ขอบกลีบมีขนแน่น ดอกแยกเพศ ดอกเพศผู้ ฐานดอกจักมน เกสรเพศผู้มีเยอะๆ ก้านเกสรยาว 2-2.5 มิลลิเมตร มีขนเฉพาะที่โคน ดอกเพศภรรยา ฐานดอกเรียบ หรือ ออกจะเรียบ รังไข่กลม ปลายสอบแคบ ก้านเกสรเพศเมียมี 5-6 อัน ยาวโดยประมาณ 1 มม. แต่ละก้านปลายแยกเป็นสองแฉก แล้วก็ม้วนออก ผล กลม หรือ รี เล็ก ออกผู้เดียวๆหรือเป็นกลุ่มตามกิ่ง เส้นผ่าศูนย์กลาง 0.8-1 ซม. เมื่ออ่อนสีเขียว เมื่อแก่สีแดงคล้ำ มีก้านเกสรเพศเมียติดอยู่กับปลายผล มีเม็ด 5-8 เม็ด
นิเวศน์วิทยา : ขึ้นตามป่าเบญจพรรณ ป่าหาด และก็ขึ้นเล็กน้อยทั่วไป ในที่ระดับน้ำทะเลถึงความสูง 1,100 ม. มีปลูกบ้างตามสวนที่เพื่อรับประทานผล
คุณประโยชน์ : ราก กินแก้ไตอักเสบ ต้น ยางจากต้นใช้เข้าเครื่องยา แก้อหิวาตกโรค เปลือกต้น ชงกินแก้เสียงแห้ง อมล้างคอแก้เจ็บคอ เปลือกตำรวมกับน้ำมัน ใช้ทาถูนวดแก้เจ็บท้อง แก้คัน ใบ น้ำยางจากต้น แล้วก็ใบสด กินเป็นยาลดไข้สำหรับเด็ก แก้โรคปอดอักเสบ แก้ไอ แก้บิด แล้วก็ท้องเสีย ช่วยสำหรับการย่อย น้ำต้มใบแห้งรับประทานเป็นยาฝาดสมาน ขับเสลด แก้หืดหอบ หลอดลมอักเสบ ขับลม รวมทั้งบำรุงร่างกาย ใบที่ปิ้งไฟจนกระทั่งแห้งใช้ชงรับประทานหลังคลอดบุตร ผล กินได้ มีปริมาณวิตามินบีสูง แก้เมื่อยล้า ทุเลาอาการของโรคโรคดีซ่าน ม้ามโต แก้อาเจียน อ้วก รวมทั้งเป็นยาระบาย เม็ด ตำพอกแก้ปวดข้อ
Tags : สมุนไพร
ผู้เขียน
หัวข้อ: ตะขบป่า เป็นสมุนไพร ที่สรรพคุณ-ประโยชน์ เเละวิตามินสูง (อ่าน 511 ครั้ง)