คางคกคางคกเป็นสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก มีกระดูกสันหลัง มี ๔ ขา เมื่อโตสุดกำลังไม่มีหาง จัดอยู่ในสกุล Bufonidae คางคกแท้อันเป็นคางคกที่จัดอยู่ในสกุล Bufo พบได้เกือบทั่วทั้งโลกกว่า ๑00 ประเภท ที่พบในประเทศไทยมีหลากหลายประเภท ดังเช่นว่า
คางคก อันมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bufo melanostictitcus (Schneider)คางคกป่า อันมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bufo macrotis ( Boulenger)คางคกไฟ หรือคางคกหัวจีบ อันมีชื่อวิทยาศาสตร์ Bufo parvus (Boulenger)ชีววิทยาของคางคกคางคกมีรูปร่างเหมือนกบ คุณลักษณะเด่นของคางคกคือ หนังขรุขระเต็มไปด้วยปุ่มปมเล็กบ้างใหญ่บ้าง เงื่อนใหญ่ๆมักอยู่ตามหลัง เงื่อนใหญ่ที่สุดอยู่ข้างหลังตา ปมกลุ่มนี้คือต่อมพิษ มีน้ำพิษเป็นยางเหนียวๆ(น้ำพิษนี้เมื่อถูกผิวหนังจะมีผลให้คัน เมื่อกินเข้าไปจะทำให้เมา อาจจะทำให้ตายได้) คางคกมีขาสั้นกว่ากบ มีฟัน
คางคกอยู่ตามพื้นหรือใต้ดิน ออกหากินเวลากลางคืน ตามธรรมดาหากินตัวหนอนรวมทั้งแมลง โดยใช้ลิ้นที่เป็นแฉกแลบออกมาจับหนอนหรือแมลงแล้วตวัดเข้าปากตอนกลางวันมักแอบนอนอยู่ใต้หินหรือท่อนไม้ หรือนอนนิ่งอยู่ตามซอกหรือในโพรงดิน เมื่อถึงเวลาผสมมจำพวก คางคกตัวผู้ซึ่งมีขนาดเล็กกว่าตัวเมียจะเกาะบนพื้นข้างหลังตัวเมีย แล้วปล่อยน้ำเชื้อเข้าสู่ช่องร่วมซึ่งใช้เป็นทั้งขับถ่ายและสืบพันธุ์ ตัวเมียออกไข่ในน้ำ ไข่ออกเป็นสายวุ้นยาวๆเมื่ออกเป็นตัวก็จะเป็นลูกอ๊อดราวกับๆกับ ลูกกบ แต่ว่าดำกว่า
ยางคางคกยางคางคกเป็นยางสีขาวที่ได้จากต่อมรอบๆใต้ตาของคางคก น้ำมาทำให้แห้งจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลดำ แนวทางการทำให้แห้งบางทีอาจใช้แนวทางผึ่งงเอาไว้ภายในที่ร่มไม่ตากแดด จีนเรียกเครื่องยานี้ว่า ชานชู (chansu) ประเทศญี่ปุ่นเรียก เซนโซ (senso) ตำรำยาแห่งเมืองจีน ฉบับปี คริสต์ศักราช ๒000 รับประกันเครื่องยานี้ภายใต้ชื่อ Venenum Bufonis ชื่อภาษาอังกฤษว่า Toad Venom แบบเรียนนี้ว่าบางทีอาจได้จากคางคก ๒ จำพวกเป็นคางคกจีน (Bufo gargarizans Cantor) หรือคางคก Bofo melanostictus ( Schneider)
สมุนไพร ยางคางคกมีคุณสมบัติหวาน ฝาด อุ่น และก็เป็นพิษ ไปสู่เส้นไตแล้วก็กระเพาะอาหาร มีคุณลักษณะถอนพิษ แก้ปวด และก็ทำให้ฟื้นคืนสติ จึงใช้เป็นยาบำรุงหัวใจ แก้ปวด แก้ปวดท้อง แก้ไอ ใช้ผสมเป็นยาทาภายนอกใช้สำหรับแก้คัน รวมทั้งแก้โรคผิวหนังลางชนิด เพราะมีฤทธิ์ระงับความรู้สึกที่ปลายประสาทใช้แก้พิษฝีต่างๆ
ยางคางคกมีสารที่ออกฤทธิ์ต่อหัวจิตใจหลายชนิด สารพวกนี้ทำให้กล้ามเนื้อหัวใจ บีบตัวได้แรงขึ้นหลายชนิด ที่สำคัญเช่น สารโฟทาลิน (bufotalin) สารบูโฟนิน (bufonin)
คุณประโยชน์ทางยาคางคกที่ ใช้ ทางยาเป็นคางคก มันมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bofo meianostictus (schneider) จำพวกนี้มีความยาว จากปากถึงก้นราว ๑๐ เซนติเมตร หมอแผนไทยใช้คางคกตายซาก เป็นคางคกที่ตายแล้วแห้งไม่เน่าเหม็น เอาสุมไฟตลอดตัว จนถึงเป็นถ่านแล้วบดผสมกับน้ำมันยาง (Dipterocarpus alatus Roxb) ทาแผลโรคเรื้อน โรคมะเร็ง โรคกุฏฐัง ฆ่าเชื้อโรคก้าวหน้า
