คางคกคางคกเป็นสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก มีกระดูกสันหลัง มี ๔ ขา เมื่อโตเต็มที่ไม่มีหาง จัดอยู่ในตระกูล Bufonidae คางคกแท้อันเป็นคางคกที่จัดอยู่ในสกุล Bufo เจอได้เกือบทั่วทั้งโลกกว่า ๑00 จำพวก ที่เจอในประเทศไทยมีหลายอย่าง ตัวอย่างเช่น
คางคก อันมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bufo melanostictitcus (Schneider)คางคกป่า อันมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bufo macrotis ( Boulenger)คางคกไฟ หรือคางคกหัวจีบ อันมีชื่อวิทยาศาสตร์ Bufo parvus (Boulenger)ชีววิทยาของคางคกคางคกมีรูปร่างเหมือนกบ ลักษณะเด่นของคางคกคือ หนังตะปุ่มตะป่ำเต็มไปด้วยปุ่มปมเล็กบ้างใหญ่บ้าง เงื่อนใหญ่ๆมักอยู่ตามหลัง เงื่อนใหญ่ที่สุดอยู่ข้างหลังตา ปมเหล่านี้คือต่อมพิษ มีน้ำพิษเป็นยางเหนียวๆ(น้ำพิษนี้เมื่อถูกผิวหนังจะทำให้คัน เมื่อรับประทานเข้าไปจะก่อให้มึนเมา อาจส่งผลให้ตายได้) คางคกมีขาสั้นกว่ากบ มีฟัน
คางคกอยู่ตามพื้นหรือใต้ดิน ออกหากินช่วงเวลาค่ำคืน ตามเดิมหาเลี้ยงชีพตัวหนอนแล้วก็แมลง โดยใช้ลิ้นที่เป็นแฉกแลบออกมาจับตัวหนอนหรือแมลงแล้วตวัดเข้าปากกลางวันมักแอบนอนอยู่ใต้ก้อนหินหรือท่อนไม้ หรือนอนนิ่งอยู่ตามซอกหรือในโพรงดิน เมื่อถึงเวลาผสมมชนิด คางคกตัวผู้ซึ่งมีขนาดเล็กกว่าตัวเมียจะเกาะบนพื้นหลังตัวเมีย แล้วปล่อยน้ำเชื้อเข้าสู่ช่องร่วมซึ่งใช้เป็นอีกทั้งถ่ายและสืบพันธุ์ ตัวเมียตกไข่ในน้ำ ไข่ออกเป็นสายวุ้นยาวๆเมื่ออกเป็นตัวก็จะเป็นลูกอ๊อดเหมือนๆกับ ลูกกบ แต่ว่าดำกว่า
ยางคางคกยางคางคกเป็นยางสีขาวที่ได้จากต่อมรอบๆใต้ตาของคางคก น้ำมาทำให้แห้งจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลดำ วิธีการทำให้แห้งบางทีอาจใช้วิธีผึ่งงเอาไว้ภายในที่ร่มไม่ผึ่งแดด จีนเรียกเครื่องยานี้ว่า เฉลียงชู (chansu) ญี่ปุ่นเรียก เซนโซ (senso) ตำรำยาแห่งประเทศจีน ฉบับปี คริสต์ศักราช ๒000 รับประกันเครื่องยานี้ภายใต้ชื่อ Venenum Bufonis ชื่อภาษาอังกฤษว่า Toad Venom ตำรานี้ว่าอาจได้จากคางคก ๒ ชนิดเป็นคางคกจีน (Bufo gargarizans Cantor) หรือคางคก Bofo melanostictus ( Schneider)
สมุนไพร ยางคางคกมีคุณลักษณะหวาน ฝาด อุ่น และเป็นพิษ เข้าสู่เส้นไตแล้วก็กระเพาะ มีคุณลักษณะทำลายพิษ แก้ปวด และทำให้ฟื้นคืนสติ ก็เลยใช้เป็นยาบำรุงหัวใจ แก้ปวด แก้ปวดท้อง แก้ไอ ใช้ผสมเป็นยาทาภายนอกใช้สำหรับแก้คัน และก็แก้โรคผิวหนังลางประเภท เนื่องมาจากมีฤทธิ์หยุดความรู้สึกที่ปลายประสาทใช้แก้พิษฝีต่างๆ
ยางคางคกมีสารที่ออกฤทธิ์ต่อหัวหัวใจหลายประเภท สารกลุ่มนี้ทำให้กล้ามเนื้อหัวใจ บีบตัวได้แรงขึ้นหลากหลายประเภท ที่สำคัญยกตัวอย่างเช่น สารโฟทาลิน (bufotalin) สารบูโฟนิน (bufonin)
คุณประโยชน์ทางยาคางคกที่ ใช้ ทางยาเป็นคางคก มันมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bofo meianostictus (schneider) ประเภทนี้มีความยาว จากปากถึงก้นราว ๑๐ ซม. หมอแผนไทยใช้คางคกตายซาก เป็นคางคกที่ตายแล้วแห้งไม่เน่า เอาสุมไฟทั้งตัว จนเป็นถ่านแล้วบดผสมกับน้ำมันยาง (Dipterocarpus alatus Roxb) ทาแผลโรคเรื้อน โรคมะเร็ง โรคกุฏฐัง ฆ่าเชื้อโรคก้าวหน้า
