ปลาพะยูนปลาพะยูนเป็นสัตว์กินนม อาศัยอยู่ในน้ำไม่ใช่ปลาจริงๆแต่ว่าด้วยเหตุว่าอยู่ในน้ำและก็มีรูปร่างคล้ายปลาชาวไทยก็เลยเรียกรวมเป็น”ปลา”
มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Dugong dugon(MuBer)จัดอยู่ในวงศ์ Dugongidaeชื่อสามัญว่า dugong seaบางถิ่นเรียกว่า พะยูน วัวทะเลหรือหมูทะเลก็เรียก มีลำตัวเปรียว ขนาดตัววัดจากหัวถึงโคนหาง ยาว ๒.๒๐ -๓.๕๐ เมตรหางยาว ๗๕.๘๕ ซม.ตัวโตสุดกำลังหนัก ๒๘๐ ถึง ๓๘๐ กิโลรูปกระสวยหางแยกเป็น๒แฉกขนานกับพื้นในแนวระดับไม่มีครีบหลังจากอยู่ตอนล่างของส่วนแม่ริมฝีปากบนเป็นก้อนเนื้อดกลักษณะเป็นเหลี่ยมเหมือนจมูกหมูเมื่ออายุน้อยลำตัวมีสีออกขาวแต่ว่ากลายเป็นสีเทาอมน้ำตาลเมื่อโตเต็มวัย เป็นปกติถูกใจอยู่รวมกันเป็นฝูงหลายๆฝูงหากินรวมกันเป็นฝูงใหญ่กินพืชชนิด
สมุนไพร ต้นหญ้าทะเลตามพื้นท้องทะเลชายฝั่งเป็นของกินโตเต็มที่พร้อมสืบพันธุ์ได้เมื่ออายุ ๑๒-๑๓ปีท้องนาน๑ปีคลอดลูก ทีละ ๑ ตัว เคยพบได้มากตามชายฝั่งทะเลของประเทศไทยแม้กระนั้นตอนนี้เป็นสัตว์หายากแล้วก็ใกล้สิ้นซากยังเจอในอ่าวไทยที่จังหวัดระยองจังหวัดชลบุรีจังหวัดตราดจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ และก็ชายฝั่งทะเลอันดามันแถบจังหวัดภูเก็ต พังงากระบี่โดยเฉพาะเจอซุกซุมที่สุดบริเวณอุทยานแห่งชาติชายหาดเจ้าไหม-เกาะลิบตางจังหวัดตรังในต่างถิ่นพบได้ตั้งแต่รอบๆชายฝั่งทะเลด้านทิศตะวันออกของทวีปแอฟริกาสมุทรแดงตลอดแนวชายฝั่งของมหาสมุทรอินเดียไปจน ถึงประเทศฟิลิปปินส์เกาะไต้หวันถึงภาคเหนือของทวีปออสเตรเลีย
ประโยชน์ทางยาหมอแผนไทยใช้เขี้ยวปลาพะยูนเป็นเครื่องยาอย่างหนึ่งแม้กระนั้นเพื่ออนุรักษ์สัตว์จำพวกนี้ซึ่งหายากมากแล้วจึงไม่ควรใช้ยานี้อีกต่อไป เขี้ยวปลาพะยูนเป็นเครื่องยาอย่างหนึ่ง ที่ใช้ในพิกัดยาไทยที่เรียกว่า”นวขี้ยว” หรือ”เนาวเขี้ยว” อาทิเช่นเขี้ยวหมูเขี้ยวหมีเขี้ยว
เสือ เขี้ยว
จระเข้เขี้ยวแกงเลียงหน้าผา และงา (มองคู่มือการปรุงยาแผนไทยเล่ม ๑น้ำกระสายยา)
