[url=http://www.disthai.com/]สมุนไพร(คณาเภสัช)[/url][/size][/b]
สำหรับเพื่อการประกอบยาหรือปรุงยานั้น หมอผู้ปรุงยาต้องรู้จักวัตถุต่างๆที่จะเอามาปรุงเป็นยา ในแง่มุมต่างๆและก็ขั้นตอนการปรุงยา (เภสัชกรรม) เป็นปฐม โดยทั่วไปหมอปรุงยาจำเป็นต้องรู้จักหลักใหญ่ๆ๔ ประการ ตัวอย่างเช่น เภสัชวัตถุ รู้จักตัวยา คือวัตถุธาตุนานาจำพวกที่จะประยุกต์ใช้ประกอบเป็นยาสำหรับแก้โรค อีกทั้งพฤกษวัตถุ สัตววัตถุ และธาตุวัตถุคุณประโยชน์เภสัช รู้จักสรรพคุณรวมทั้งโทษของวัตถุธาตุที่จะนำมาใช้ปรุงเป็นยาตลอดจนเครื่องยาต่างๆที่ใช้บ่อยครั้งในยาไทย จัดประเภทตามรส คณาเภสัช รู้จักพิกัดยา คือ ยาหลายชนิดที่มีชื่อแตกต่างกัน รวมเรียกเป็นชื่อเดียวกัน การปรุงยา รู้จักกรรมวิธีการปรุงยาหรือการประกอบยาตามแบบแบบเรียนโบราณ เภสัชวัตถุ เภสัชวัตถุอันหมายถึงวัตถุธาตุนานาชนิดที่จะประยุกต์ใช้เป็นยาบำบัดโรคนั้น โบราณจำแนกประเภทตามที่มาที่ไปของวัตถุที่ประยุกต์ใช้เป็นยาได้ ๓ จำพวกใหญ่ๆคือ
๑.
พฤกษ์วัตถุ ดังเช่นว่าพันธุ์พรรณไม้นานาประเภท ทั้งประเภทต้น ชนิดเถาหรือเครือ ประเภทหัว ประเภทผัก ประเภทต้นหญ้า ชนิดพืชพิเศษ (เห็ดแล้วก็พืชเซลล์เดียวอื่นๆ)
๒.
สัตววัตถุ ดังเช่นสัตว์นานาจำพวก ในขณะที่ตลอดตัวหรือเพียงแค่ลางส่วน นำมาใช้เป็นเครื่องยา ไม่ว่าจะเป็นสัตว์น้ำ สัตว์บก หรือสัตว์อากาศ
๓.
ธาตุวัตถุ ได้แก่แร่ต่างๆที่นำมาใช้เป็นเครื่องยา ทั้งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติหรือประสมขึ้น โบราณว่าสรรพวัตถุอันมีอยู่ในโลกนี้ล้วนเกิดขึ้นได้เนื่องมาจากแร่ ๔ ย่อมใช้เป็นยาบำบัดโรคได้ทั้งนั้น แต่ว่าจะมีคุณประโยชน์มากมายน้อยกว่ากันเช่นไร ขึ้นอยู่กับประเภทของวัตถุนั้นๆหมอผู้ปรุงยาจำต้องรู้จักเภสัชวัตถุในรายละเอียด ๕ ประการ คือรู้จักรูปยา รู้จักสียา รู้จักกลิ่นยา รู้จักรสยา รวมทั้งรู้จักชื่อยานี้ จึงจะสามารถนำเอาเครื่องยาที่ถูกต้องตามที่ระบุเอาไว้ในตำรับยา มาปรุงเป็นยาซึ่งสามารถแก้โรคนั้นนั้นๆได้
คุณประโยชน์เภสัชสมุนไพร สรรพคุณเภสัช หมายคือสรรพคุณทางยา ของ
เภสัชวัตถุดังที่ได้กล่าวมาแล้ว แต่จำเป็นต้องทราบรสอย่างก่อนที่จะทราบสรรพคุณยา ด้วยเหตุว่ารสยาจะแสดงคุณประโยชน์ยา เมื่อรู้จักยาแล้ว จึงจะรู้จักคุณประโยชน์ยานั้นย่างกว้างๆได้ ในเรื่องรสยานี้โบราณแบ่งรสยาวออกเป็น ๓ รส ตั้งเป็นประธานก่อนเป็น
๑.รสเย็น ประจำหน้าร้อน (คิมหันตฤดู) แก้ในกองเตโช สมุฏฐาน ดับพิษร้อนถอนพิษไข้ต่างๆเนื่องจากว่าไข้ตัวร้อนมากกำเนิดในฤดูร้อน อาทิเช่น อย่าที่ปรุงด้วยเกสรดอกไม้ (ที่ไม่ร้อน) รากไม้ต่างๆ(ที่ไม่ร้อน) เขาสัตว์ต่างๆเขี้ยวสัตว์ต่างๆและของที่เผาหรือสุ่มให้เป็นถ่าน ฯลฯ
๒.รสร้อน ประจำฤดูฝน (วสันตฤดู) เบื่อแก้ในกองวาโยสมุฏฐาน แก้ลมต่างๆเป็นส่วนมาก ทำให้แน่นท้อง จุกเสียด แล้วก็แก้ลมในกองธาตุพิการ เพราะว่าโรคลม โดยส่วนมาก กำเนิดในฤดูฝน เช่น ยาที่ปรุงผสมด้วยห้ากุล ตรีกฏุก ฝึกหัดคุณ
ขิง ข่า หัศคุณทั้งคู่
ดองดึง ใบกระเพรา เป็นต้น
๓.รสสุขุม ประจำฤดูหนาว (เหมันตฤดู) แก้ในกองอาโป สมุฏฐาน ระงับเสมหะ แก้โลหิตทุพพลภาพ ได้แก่ ยาที่ปรุงตั้งใจด้วยโกษฐ์อีกทั้ง ๕ เทียนอีกทั้ง ๕
กฤษณา กระลำพัก ชลูด
อบเชย ขอนดอก ฯลฯ เมื่อปรุงเป็นยาแล้วจะได้ยารสอ่อนโยน เป็นต้นว่า ยาหอม
Tags : สมุนไพร
ผู้เขียน
หัวข้อ: สมุนไพร คณาเภสัช พร้อมประโยชน์เเละสรรพคุณต่างๆพร้อมความรู้เพียบ (อ่าน 494 ครั้ง)