ราชพฤกษ์ ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ ไม้ล้มลุกขนาดเล็ก อายุปีเดียว ลำต้นตั้งชัน แตกกิ่งก้านสาขา สูงราวๆ 20-30 เซนติเมตร หรือทอดไปตามดินน้อย แต่ปลายtyชูขึ้tjkuiluiluilน|ยกขึ้yjtyน} ลำต้นกลมอวบui;luน้ำ มีสีเขีtยวม่fgfgjngmyjt;oi;io;ky,iuวงแดง
ราชพฤกษ์ผสมเข้ม ลำต้นอ่อ/pน มีขนปกคลุมเล็egrthjกน้อย ใบjytyyuเป็นใบลำoiพัง ออกต;io;io;รioงข้ามo;รูปสามเหลี่ยม|สามu;หลี่ยม} รูปไข่ ;io;หtehrtjukyรือรูปใykบหอกปนรูi;oปไข่ ขอบใบio;yukรียบ หรือจะเป็นtykyukฟันเลื่อyukyukแบบหยuilาบๆก้uiluiาyukykใบยาว 1ykt-y2 ซม. ผิวใบสากมีขน ใบกว้าง 3-luil4 ซม. ยาว 3-6 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบสอsjytjtkบ ดอกio;ออกเป็นช่อตาyukมซอกใบiukyuko;และปลายกิ่ง เuidngt,uoimป็นกระจุกสีเหลือukง ลักykษณu.ะuilกลม รูปไluiข่ ปลายแหลมเuiyหมือนdfnggtmymหัวแuiluilหวน ยาว 8 มม. ดอกย่luiอยมี 2 วง วงนอกเป็นดอกเพศyukภรuilklรยyukาlok.i วงในเป็นดอi/กสมบูรณ์lkyก้านดอกเรียวยาว 2.5-1ului5 เซนติเมตร ชูตั้งทykyรงกลมเหมือนหัวแหวน ริ้วเสริมyuแต่งu;มี ul2 ชั้ykนl รูปใบหอกแukyukกมkyuรูปไข่ ยาวราว 6 rfyjtykมytม. เกลี้ยง ดอกวงนอกเป็นดอกioวเมีย มี 1 วง กลีio;รูปรางน้ำ ดอกวtyงjในyukเป็tyนดอกบริบูjtyjรjtyณ์เพศ กลีบtjtyyรูปท่ytkuyuอ ปjyulkuiyลายแยกเป็น 4-5 แฉก ผลได้ผลแห้ioyk;งรูปไข่ ยoiาวราว 3 มิลลิเมตร มีสัน 3 สัน ปลายเว้าเป็นแyukeaioอ่งนิดหน่อย รยางค์มีหนoyukjtyio;าkiuliuม 1-2 อัน พบขึ้นทั่วๆไjtyปในที่ลุ่ม เtykyjปียกyukแฉะ รวมทั้งตามป่าละ;ioเมาlะ luiuiที่รกร้างว่างเปล่า ที่luilราบโล่งแจ้ง ใบใช้เป็นluiผักได้ลักษณะวิสัยใบ รวมทั้ง ดอกดอjyuก{สรรพคุณ|คุณปykระโยชน์ty ตำรายาไทย ใช้ ดอก มีรสเผ็ด ชาลิ้น เป็นยาขับน้ำลาย แก้โรคในคuilอ รักษuiาแผลในปากคอ แก้ปวดฟัน(ใช้ดอกตำกับเกลืออมหรือกัดไว้รอบๆที่ปวด หรือใช้ดอกตำผสมกับสุราโรงบางส่วน ชุบสำลีอุดรูฟันที่ปวด) โรครำมะนาด แก้โรคลิ้นเป็นอัมพาต แก้โรคติดอ่างในเด็ก แก้ปวดหัวราชพฤกษ์ ใบ รสหวาน ขม เอียน เบื่อนิดหน่อย ชาลิ้น ใช้เคี้ยวเป็นยาแก้วปวดฟัน ยาชา แก้พิษตามทวาร แก้ริดสีดวง แก้ผอมบางเหลือง แก้เด็กตัวร้อน แก้ปวดหัว แก้โลหิตเป็นพิษ รักษาแผล ยาผายลมเด็กแก้อาการท้องอืดเฟ้อ แก้สำรอกของเด็ก แyukyก้อัมพาต ยาi;oายสำtrhรับเด็ก แก้พุพอง แก้แท้งลูkyukก แser;ohtuiyuก้มึน แก้ตluiามัว แuilก้โรคฝีดาษ ต้นสด ตำผสมเหล้าuil หรือน้ำส้มสายชู อมio;i;แก้ฝีในคอ ต่อมน้ำลาjtrjyujkยอักเสบ แก้ไข้แkkyuyuก้ปวดฟัน รสเผ็ดร้อน ช่วยเจริญอาหาร ช่วยขับลม ช่วยสำหรับการย่อยอาหารได้ luiทั้งต้;iouiullน มีรสเอียนukเบื่อเล็กน้อย แก้พิkyuษตานซาง แก้ริดสีดวง แก้ผอมเหลือง แก้เด็กตัวร้อน แก้บิด แก้uilเyukลือดออกตามไรฟันราชพฤกษ์ อีกทั้งต้นชงluiดื่มเป็นยาขับฉี่ แก้หอoi;บไอ ระงับหอบyu แก้หลอดลมอักเสบเรื้อรั;iง uikแก้ปอดอัuilกเio;สบliuol แก้โรคไอกรio ไขข้ออักเuilสบ ตำพอกแก้พิษปวดบวม แก้งูและสุนัขกัด ทั้o;งยัio;งต้นตำผสมสุราyuk ชุบkyukyulil;uo;iสำลีอม แก้ฝีในคอ แก้คออักเสบ แก้ต่อมทอio;นซิลอักเสบ แก้io;io;yukนคอ ผสมขมิ้นอ้อย แrละก็เกulลือสะเliuoหม็นตุ
ราชพฤกษ์ กวาดคอเด็io;กแก้ตัวร้อน แก้ตับอักเสบ แก้ดีio;ซ่าน อีกทั้งyuต้นต้มดื่ม แก้ปวดท้องjykหลังjuilktคลอด แก้rthชอกช้ำข้างใl;uiluiนอก ปวดสีข้าง เป็นยาชrthาเฉพาะที่ ทั้งยังต้นehตำพอก แก้พิ'opyuk'o'opษปวดบวม มีฤทธิ์ฆ่tkrthyukuตัวอ่อrthนยุง ใช้เบื่อปลา rrhtน้ำต้มราก รสเบื่อ เบื่อนิดlu;ioiหน่อย เป็นยาถ่าio;ย ใช้เป็นยาอมบ้วนปioาก ykแก้อาการอักเสบในโพรงปาก 'แก้อาการอักเสบ และก็rthจ็บคอ เป็jrtนยาระบาย ขับฉี่ แก้ปวหัว แก้คัน ราก ใช้บดแก้ปวดฟัน ผลyk ปรุงเป็นยาแก้ร้อนใyukน เม็ด บดแก้ปากแห้ง เป็นยาขับน้ำลาย
