ฟ้าทะลายโจรชื่อสมุนไพร ฟ้าทะลายโจร
ชื่ออื่นๆ/ชื่อท้องถิ่น น้ำลายพังพอน , ขุนโจรห้าร้อย (ภาคกึ่งกลาง,กรุงเทพ), สามสิบดี (ร้อยเอ็ด) , ฟ้าสาง (สกลนคร) , เขยตายายคลุม (จังหวัดราชบุรี) , หญ้ากันงู (สงขลา) , ฟ้าสะท้าน (จังหวัดพัทลุง) , เมฆทะลาย (จังหวัดยะลา) ,ชักชวนซิน , เจ๊กเกี้ยงฮี้ , โขว่เซ่า , ซีปังฮี (จีน)
ชื่อสามัญ Kariyat, Creat, Herba Andrographis, Indian Echinaceชื่อวิทยาศาสตร์ Andrographis paniculata (Burm. f .) Neesชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Andrographis paniculata (Burm.f.) Neesตระกูล Acanthaceaeถิ่นเกิด ฟ้าทะลายโจร เป็นไม้ล้มลุกในเชื้อสายเดียวกับโหระพาหรือกระเพรา มีบ้านเกิดเมืองนอน และก็เจอแพร่ไปตามประเทศต่างๆในทวีปเอเซีย ซึ่งจัดเป็นสมุนไพรท้องถิ่นในประเทศแถบทวีปเอเชียรวมทั้งเอเซียอาคเนย์ เช่น ประเทศอินเดีย จีน ศรีลังกา ไทย และก็ยังคงใช้กันอย่างแพร่หลายในหลายประเทศทั่วทวีปเอเชีย โดยนิยมนำส่วนของใบและก็ลำต้นใต้ดินมาทำเป็นยารักษาโรค โดยเป็นไม้ล้มลุกที่มีรสขมจัด จนถึงขึ้นชื่อว่าเป็นแรงวที่ความขม “King of the Bitterness” ในปัจจุบันสามารถเจอฟ้าทะลายโจรได้ทั่วไปในประเทศไทย ลาว กัมพูชา มาเลเซีย อินโดนีเซีย เวียดนาม จีน ประเทศอินเดีย ศรีลังกา แล้วก็หมู่เกาะในทะเลแคริบเบียน ส่วนในประเทศไทยนั้นสามารถเจอได้ทุกภาคของประเทศ และยังเป็นสมุนไพรที่กำลังได้รับความนิยมในการประยุกต์ใช้ประโยชน์สำหรับเพื่อการรักษาโรคอีกด้วย
ลักษณะทั่วไป ฟ้าทะลายขโมย เป็นไม้พุ่มเตี้ยสูง 40-80 เซลเซียสม. ลำต้นลักษณะสี่เหลี่ยม แตกกิ่งก้านสาขามากมาย ทั้งยังต้นมีรสขมมากมาย ใบออกตรงข้ามกัน ตัวใบยาวรีปลายใบเรียวแหลม ยาว 2-8 เซลเซียสม. กว้าง 1-3 ซ.ม. ขอบของใบมีรอยหยักเล็กน้อยเกือบเรียบ ก้านใบสั้นจนแทบจะเรียกว่า ไม่มีก้านใบ ดอกออกมาจากซอกใบหรือที่ปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงมีสีเขียว ยาวราวๆ 3 ม.มัธยม ส่วนโคนชิดกันปลายแยกเป็น 5 กลีบเรียวแหลมกลีบดอกไม้ติดกันเป็นหลอดสีขาว ปลายแยกเป็น 2 ส่วนใหญ่ๆเหมือนปาก ด้านบนขนาดใหญ่กว่าด้านข้างล่าง
ส่วนปลายยังแบ่งเป็นกลีบเล็กๆ3 กลีบ มีรอยกระสีม่วง ส่วนล่างมีขนาดเล็ก ส่วนปลายมีรอยแยกเป็น 2 กลีบสีขาว เกสรตัวผู้มี 2 อัน ใกล้กับกลีบดอกไม้ ก้านเกสรเป็นเส้นสีขาวบางๆยื่นออกมา 2 เส้น มีขนนุ่มๆปกคลุมอยู่ ปลายมีอับเรณูสีม่วงดำ ก้านเกสรตัวเมียเป็นเส้นยาวๆบางๆสีแดงอมาแตะที่อับเรณูของเกสรตัวผู้ รังไข่มี 1 อัน ผลเป็นฝักทรงกระบอกแบนมีร่องลึกกึ่งกลางด้านแบบทั้งสองด้าน ฝักยาวราวๆ 1.5 ซ.ม. กว้าง 0.5 ซ.มัธยม ฝักแก่แล้วแตกตามรอยข้าง ฝักแบ่งเป็น 2 ส่วน โดยมีร่องลึกนั้นอยู่ที่ซีกละร่อง เม็ดสีส้มแดงแข็ง มองออกจะโปร่งแสง ฝักหนึ่งมีเมล็ดหลายเม็ด
การขยายพันธุ์ฟ้าทะลายขโมยเป็นไม้ล้มลุกนานนับเป็นเวลาหลายปี สามารถพบเห็นได้ตามพื้นที่ทั่วไป เป็นพืชที่เติบโตได้ดิบได้ดีในทุกสภาพดิน ถูกใจดินร่วนซุย ดินมีความชุ่มชื้น สามารถเติบโตในพื้นที่ที่มีวัชพืชขึ้นดกได้ดิบได้ดี พบได้มากในหรือแสงอาทิตย์รำไร
การขยายพันธุ์ฟ้าทะลายมิจฉาชีพนิยม เพาะพันธุ์ด้วยการเพาะเม็ด เมล็ดที่ใช้ควรจะเป็นเมล็ดแก่ที่มีลักษณะสีดำ โดยการหว่านในแปลงดินหรือพื้นที่ว่างทั่วๆไป รวมถึงการหยอดเมล็ดในกระถาง เมล็ดจะแตกหน่อภายใน 1-2 อาทิตย์
ฟ้าทะลายโจรหลังเมล็ดงอกแล้วไม่ได้อยากการดูแลมากเสมือนพืชทั่วๆไป ด้วยเหตุว่าไม่มีโรคหรือแมลงคอยทำลายมากสักเท่าไรนัก เพียงคอยกำจัดวัชพืชรอบลำต้นก็สามารถเติบโตเจริญ และไม่จำต้องใช้ปุ๋ยเคมีอะไร แต่ว่าควรจะคอยให้ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก และก็ลูกพรวนดินให้ร่วนซุยบ่อย
สำหรับการเก็บเกี่ยวควรจะเก็บเกี่ยวในตอนที่พืชมีดอกนับตั้งแต่เริ่มมีดอกจนถึงดอกบานปริมาณร้อยละ 50 เพื่อให้มีปริมาณสารสำคัญสูง ซึ่งพืชจะมีอายุราวๆ 110-150 วัน
องค์ประกอบทางเคมี ส่วนเหนือดินฟ้าทะลายมิจฉาชีพ มีสารสำคัญประเภทไดเทอร์พีนแล็กโทน (diterpene lactones) หลายอย่าง ยกตัวอย่างเช่น แอนโดรกราโฟไลด์ (andrographolide) นีโอแอนโดร-กราโฟไลด์ (neoandrographolide) ดีออกซีแอนโดร-กราโฟไลด์ (deoxyandrographolide) ดีออกซีไดดีไฮโดรแอนโดเกลื่อนกลาดราโฟไลด์ (deoxy-didehydro andrographolide) ดังนี้วัตถุดิบฟ้าทะลายมิจฉาชีพที่ดีควรมีปริมาณแล็กโทนรวมคำนวณเป็นแอนโดรกราโฟไลด์ไม่ต่ำลงยิ่งกว่าจำนวนร้อยละ 6 และไม่ควรที่จะเก็บวัตถุดิบไว้ใช้นานๆเนื่องจากว่าปริมาณสารสำคัญจะลดโดยประมาณจำนวนร้อยละ 25 เมื่อเก็บไว้ 1 ปี รวมทั้งยังมีสารกรุ๊ปฟลาโม้น อย่างเช่น aroxylin, wagonin, andrographidine A , paniculide A ,paniculide B , paniculide C , andrographolide , neoandrographolide ,
deoxyandrographolide-19-B-D-glucopyranoside , deoxyandrographolide , caffeic acid (3, 4- dihydroxy-cinnamicacid) , chlorogenic acid , 3, 5-dicaffeoyl-d-quinic acid , Ninandrographolide
Andrographoside Paniculide A
ผลดี/สรรพคุณ สำหรับเพื่อการนำฟ้าทะลายมิจฉาชีพมาใช้ประโยชน์นั้นส่วนใหญ่จะเน้นในเรื่องคุณประโยชน์ทางยาสำหรับการบรรเทาโรคมากยิ่งกว่าจะนำมาทำประโยชน์อื่น ซึ่งสรรพคุณของฟ้าทะลายมิจฉาชีพนั้นมีดังนี้
ตำรายาไทย ฟ้าทะลายโจรเป็นยาเย็นมีรสขมใช้ดับร้อน , แก้พิษ , เพื่อรักษาไข้ หวัด ไข้หวัดใหญ่ ดับพิษร้อน ระงับอักเสบในอาการไอ เจ็บคอ คออักเสบ ต่อมทอนซิล หลอดลมอักเสบ ปอดอักเสบ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ถุงน้ำดีอักเสบ ขับเสลด ลดบวม แก้บิด แก้กระเพาะอาหารอักเสบ ลำไส้อักเสบ รักษาโรคผิวหนัง ฝี การต่อว่าดเชื้อ ที่ทำให้มีลักษณะปวดท้อง ท้องร่วง บิด ทำให้เจริญอาหาร ลดระดับความดันเลือด คางทูม หูชั้นกลางหรือปากอักเสบฯลฯ
ส่วนในทางการแพทย์แผนปัจจุบันได้เจาะจงคุณประโยชน์ของฟ้าทะลายขโมยไว้ดังนี้ ช่วยรักษาโรคหวัด เหตุเพราะมีสารสำคัญทางวิชาพฤกษศาสตร์หลายชนิด เป็นต้นว่า ไดเทอร์ปีนแลคโตน (Diterpene Lactones) ฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) แล้วก็สารประกอบอื่นๆซึ่งมั่นใจว่าช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้ปฏิบัติงาน และมีส่วนช่วยบรรเทาอาการจากโรคไข้หวัดสำหรับคนไข้ที่มีลักษณะไม่รุนแรง รวมทั้งค่อนข้างจะไม่เป็นอันตรายในการกิน เพราะจากการเรียนไม่พบผลข้างเคียง ซึ่งบางทีอาจเป็นอีกตัวเลือกเสริมของการดูแลและรักษาหวัดทั่วๆไป
โรคลำไส้ใหญ่อักเสบ ฟ้าทะลายโจรมีคุณสมบัติช่วยยับยั้งการหลั่งสารที่ก่อให้เกิดอาการอักเสบภายในร่างกาย ต่อต้านอนุมูลอิสระ การแข็งตัวของเลือด และยังพบแถลงการณ์ว่าสารสกัดจากฟ้าทะลายมิจฉาชีพช่วยคุ้มครองปกป้องโรคลำไส้ใหญ่อักเสบจากการทดสอบในสัตว์ ทั้งยังถูกบรรจุเป็นยาสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติของกระทรวงสาธารณสุขในหมวดกรุ๊ปอาการของระบบทางเดินอาหาร จึงมักประยุกต์ใช้คุณประโยชน์สำหรับเพื่อการรักษาและก็ทุเลาโรคลำไส้อักเสบ
จากข้อมูลในข้างต้นเชื่อว่าฟ้าทะลายมิจฉาชีพ มีความเป็นไปได้สำหรับในการทุเลาลักษณะของโรคลำไส้ใหญ่อักเสบได้เหมือนกันกับยาเมซาลาซีนที่ใช้เป็นรักษาโรคลำไส้ใหญ่อักเสบในปัจจุบัน แต่ว่าควรรอบคอบสำหรับเพื่อการใช้อย่างเหมาะสมแล้วก็อยู่ภายใต้การดูแลของหมอเป็นหลัก เหตุเพราะการใช้ฟ้าทะลายโจรยังเป็นการหมอโอกาสและเจอรายงานผลข้างเคียงจากการเรียนรู้อยู่เล็กน้อย
ลดลักษณะของการมีไข้และก็ลักษณะการเจ็บคอที่มีต้นเหตุมาจากต่อมทอนซิลอักเสบ ต่อมทอนซิลอักเสบเป็นการอักเสบของต่อมทอนซิลจากการตำหนิดเชื้อในช่องคอ ด้วยคุณประโยชน์ช่วยระงับอาการอักเสบแล้วก็ต้านทานเชื้อการตำหนิดเชื้อของฟ้าทะลายโจร และก็จากการค้นคว้าทดสอบจึงมั่นใจว่าฟ้าทะลายโจร ช่วยรักษาหรือทุเลาอาการติดเชื้อโรคในทางเดินหายใจตอนต้นได้
โรคข้อรูมาตอยด์ เป็นโรคเรื้อรังที่เกิดการอักเสบตามข้อและหลายอวัยวะภายในร่างกาย ซึ่งฟ้าทะลายขโมยมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสารแอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) ก็เลยถูกนำมาใช้เป็นการรักษาหนทางในโรคภูไม่ต้านทานตัวเองหรือแพ้ภูเขาไม่ตนเอง แล้วก็จากการศึกษาเล่าเรียนการใช้ยาที่มีสารสกัดจากฟ้าทะลายมิจฉาชีพในคนเจ็บโรคข้อรูมาตอยด์ที่มีลักษณะของโรคกำเริบเสิบสาน ก็เลยคาดว่าฟ้าทะลายโจรก็บางทีอาจนำไปใช้เป็นการรักษาเสริมในคนเจ็บโรคข้อรูมาตอยด์ได้
โรคไข้หวัดใหญ่ คุณสมบัติของฟ้าทะลายโจรเป็นช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้ดำเนินงานเจริญขึ้น ฟ้าทะลายมิจฉาชีพ จึงมีประสิทธิภาพสำหรับในการรักษาโรคไข้หวัดใหญ่ได้ จากการเรียนรู้นำร่อง 2 ชิ้น เกี่ยวกับสมรรถนะของการใช้สารสกัดที่มีส่วนประกอบของฟ้าทะลายโจรในผู้ป่วยไข้หวัดใหญ่ จำนวน 540 คน เปรียบเทียบกับยาอะแมนตาดีน (Amantadine) ที่เป็นยารักษาโรคไข้หวัดใหญ่ ผลพบว่า ผู้เจ็บป่วยที่ได้รับสารสกัดฟ้าทะลายขโมยมีลักษณะอาการดีขึ้นเร็วแล้วก็อาการแทรกน้อยกว่า เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มที่ได้รับยาอะแมนตาดีน ซึ่งชี้ให้เห็นว่าสารสกัดฟ้าทะลายโจร มีคุณภาพต่อการดูแลและรักษาไข้หวัดใหญ่
ต้นแบบ/ขนาดวิธีใช้ตำรับยาไทย- แก้บิดจากแบคทีเรีย (บิดไม่มีตัว หรือบิดชิเกลล่า) ลำไส้อักเสบ ใช้ใบสด 10-15 กรัม ต้มน้ำผสมน้ำผึ้งกิน
- แก้บิดจากแบคทีเรียอย่างกระทันหัน ลำไส้อักเสบ กระเพาะอักเสบ ใช้ต้นแห้ง 10-15 กรัม ต้มน้ำ กินวันละชุด แบ่งกินเป็น 2 ครั้ง ยามเช้า-เย็น
- แก้หวัด เป็นไข้ ปวดหัว ท้องเสีย ใช้ต้นแห้งบดเป็นผง ผสมน้ำสุก กินครั้งละ 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง
- แก้ไข้หวัดใหญ่ ปอดอักเสบ ใช้ต้นแห้งบดเป็นผงผสมน้ำสุก รับประทานครั้งละ 3 กรัม วันละ 3-4 ครั้ง
- แก้หลอดลมอักเสบ ปอดอักเสบ ใช้ใบแห้ง 10 กรัม ต้มน้ำดื่ม
- แก้วัณโรคปอดในระยะเริ่มต้น
ใช้ใบแห้งบกเป็นผุยผงผสมน้ำผึ้งปั้นเป็นเม็ดขนาดเม็ดถั่วเหลือง กินทีละ 15-30 เม็ด วันละ 2-3 ครั้ง กับน้ำสุก
ใช้ต้นแห้ง 15 กรัม ใบจับไต่กงเล้า (Mahonia bealei (Fort) Carr) 15 กรัม เถาฮงอาเสี่ยโกยฮ๊วย (Milletia reticulate Benth) 30 กรัม ต้มน้ำ แบ่งให้รับประทานเป็น 2 ครั้ง วันละ 1 ชุด ต่อเนื่องกัน 15-30 วัน เป็น 1 รอบ ของการดูแลรักษา
- แก้โรคไอกรน ใช้ใบ 3 ใบ ชงน้ำ ผสมน้ำผึ้งรับประทานวันละ 3 ครั้ง
- แก้ความดันโลหิตสูง จนมีอาการปรากฏให้เห็น ใช้ใบ 5-7 ใบ ชงน้ำกินวันละหลายๆครั้ง
- แก้ปากอักเสบ ต่อมทอนซิลอักเสบ ใช้ใบแห้งบดเป็นผงหนัก 3-5 กรัม ผสมน้ำผึ้งกินร่วมกับน้ำ
- แก้คออักเสบ ใช้ต้นสดบดกลืนช้าๆให้ทำลายเชื้อที่รอบๆลำคอ
- แก้ไส้ติ่งอักเสบ ใช้ต้นแห้ง 25 กรัม กับดอกเบญจมาศสวน (Chrysanthemum indicum L.) 30 กรัม ต้มน้ำกินวันละ 2 ชุด
- แก้จมูกอักเสบ หูชั้นกึ่งกลางอักเสบ ปอดฟัน ใช้ต้นแห้ง 10-15 กรัม ต้มน้ำกินหรือใช้ต้นสดตำคั้นเอาน้ำหยอดหูอีกด้วย
- แก้โรคหนองใน ทางเดินปัสสาวะอักเสบ ใช้ใบสด 10-15 ใบ ตำผสมน้ำผึ้งชงน้ำดื่ม
- แก้รอยแผลไฟลุก น้ำร้อนลวก ใช้ใบแห้งบดเป็นผุยผงละเอียดผสมน้ำมันพืชทา หรือใช้ใบสดต้ม เอาน้ำที่ต้มเย็นแล้วมาชำระล้างรอยแผล
- แก้พิษงูกัด
ใช้ใบสดตำ เอาไปอังเหนือควันกระทั่งติดน้ำมันจากควันไฟ เอามาพอกที่ปากแผล หรือใช้ใบแห้ง 10-15 กรัม ต้มน้ำกิน
ใช้ต้นสด 30 กรัม ร่วมกับ Paris polyphylla 10 กรัม ฮั่งชิ้งเช่า (Scutellaria indica L.) เลือกเอาแบบใบแคบ 30 กรัม จั่วจิเช่า จำพวกดอกขาว (Oldenlandia diffusa Roxb) 30 กรัม ต้มน้ำดื่มวันละ 1-2 ชุด
- แก้ผื่น ผื่นคัน ใช้ผงยานี้ 30 กรัม ผสมน้ำมันพืชลงไป จนกระทั่งมีปริมาตร 100 ม.ล. ใช้ทาบริเวณที่เป็น
การใช้ตามคำแนะนำของกระทรวงสาธารณสุข (สาธารณสุขมูลฐาน)- ใช้ฟ้าทะลายโจรรักษาอาการท้องเดิน โดยใช้แคปซูลของผงใบฟ้าทะลายโจรขนาด 250 มก. ปริมาณ 2 แคปซูล รับประทาน 4 ครั้งต่อวัน
- ใช้ฟ้าทะลายขโมยรักษาอาการไอแล้วก็เจ็บคอ โดยนำใบฟ้าทะลายมิจฉาชีพสดตากแห้งในร่ม บดเป็นผงละเอียด เอามาปั้นเป็นยาลูกกลอน ขนาดปลายนิ้วก้อย ผึ่งลมให้แห้ง กิน 3-6 เม็ด วันละ 4 ครั้ง 3 เวลา หลังอาหารและก็ก่อนนอน หรือใช้แคปซูลของผงใบฟ้าทะลายขโมย ขนาด 250 มก. ปริมาณ 2 แคปซูล กินวันละ 4 คราวหน้าของกินแล้วก็ก่อนนอน
- ใช้ฟ้าทะลายโจรรักษาฝี โดยนำใบออกจะแก่ราวๆ 1 กำมือ แล้วเอาเกลือ 3 เม็ด ใส่ผสมตำรวมกันในครกพอละเอียดดี เอาสุราครึ่งถ้วยชา น้ำครึ่งช้อนชา ใส่รวมลงไปคนให้เข้ากันดีเทน้ำกินค่อนถ้วยชา กากที่เหลือพอกแผลฝี แล้วเอาผ้าสะอาดพันไว้ พอกใหม่ๆจะรู้สึกปวดหน่อยเดียว
ยาจากสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติ ยาแคปซูล ยาเม็ด ที่มีผงฟ้าทะลายขโมยแห้ง 250 มิลลิกรัม และ 500 มก. ทุเลาอาการท้องเสียไม่ติดเชื้อโรค รับประทานทีละ 500 มก. – 2 กรัม วันละ 4 ครั้ง หลังรับประทานอาหาร ทุเลาอาการเจ็บคอ รับประทานวันละ 3 – 6 กรัม แบ่งให้วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารและก็ก่อนนอน บรรเทาอาการหวัด กินวันละ 1.5 – 3 กรัม แบ่งให้วันละ 4 ครั้ง หลังรับประทานอาหารและก่อนนอน การใช้เพื่อรักษาหรือทุเลาโรคอื่น หรือใช้บำรุงร่างกาย ควรต้มน้ำกินหรือกิน 1-3 กรัม หลังรับประทานอาหาร 1-7 วัน รวมทั้งควรเว้นระยะการกิน 3-4 วัน เพื่อลดผลที่อาจเกิดจากการสะสมของสารหรือได้รับสารในปริมาณมากภายในร่างกาย
การศึกษาเล่าเรียนทางเภสัชวิทยาฤทธิ์ลดไข้ เมื่อป้อนส่วนสกัด 85% เอทานอลจากส่วนเหนือดิน ขนาด 2.5 ก./กิโลกรัม แก่กระต่ายที่ถูกฉีดยาไข้รากสาดน้อยเข้าใต้ผิวหนังเพื่อให้เป็นไข้ พบว่าไข้ลดลง เช่นเดียวกับเมื่อป้อนสารสกัด 95% เอทานอล ขนาด 2 และ 4 มล./กก. แก่หนูขาว albino ที่ถูกฉีดเชื้อยีสต์เข้าใต้ผิวหนังขนาด 300 มิลลิกรัม/กิโลกรัม เพื่อป่วย พบว่าไข้จะต่ำลงหลังจากที่ได้รับสารสกัด 180 และก็ 270 นาที แล้วก็มีความสามารถสำหรับเพื่อการลดไข้พอๆกับยาลดไข้แอสไพริน แม้กระนั้นสารสกัดดังที่กล่าวมาแล้วไม่อาจจะลดไข้หนูขาวที่เป็นไข้เนื่องจากว่าถูกฉีดเชื้อยีสต์ขนาด 600 มิลลิกรัม/กก. ส่วนสกัดน้ำ หรือ 50% เอทานอลจากส่วนเหนือดิน เมื่อให้ทางปากกระต่าย ขนาดสูงสุด 5 กรัม/กิโลกรัม ไม่อาจจะลดไข้กระต่ายที่ถูกทำให้ไม่สบายโดยการฉีดวัคซีนไทฟอยด์เข้าใต้ผิวหนัง Madav S, et al. พบว่า andrographolide ขนาด 100 มก./กิโลกรัม ให้ทางสายยางลงไปยังกระเพราะอาหารหนูถีบจักร สามารถลดไข้หนูที่ถูกทำให้ไม่สบายโดย Brewer’s yeast
ส่วนการเรียนทางสถานพยาบาลในผู้เจ็บป่วยอายุมากกว่า 12 ปี จำนวน 152 คน มีลักษณะเจ็บป่วย และเจ็บคอ มารับการรักษาที่โรงหมอชุมชน 6 แห่ง รวมทั้งองค์การเภสัชกรรม แบ่งเป็นกลุ่มแบบสุ่มให้ได้รับยาพาราเซตามอล จำนวน 53 คน แคปซูลฟ้าทะลายโจรขนาด 3 กรัม/วัน ปริมาณ 48 คน ขนาด 6 ก./วัน ปริมาณ 51 คน รับประทานติดต่อกันนาน 7 วัน พบว่าในวันที่ 3 ของการรักษาผู้เจ็บป่วยกลุ่มที่ได้รับพาราเซตามอลหรือแคปซูลฟ้าทะลายมิจฉาชีพ ขนาด 6 กรัม/วัน อาการไข้และก็ลักษณะของการเจ็บคอจะหายไปมากกว่ากลุ่มที่ได้รับฟ้าทะลายโจรขนาด 3 กรัม/วัน แต่ว่าผลของการรักษาไม่ต่างกันในวันที่ 7 ของการดูแลและรักษา
ฤทธิ์ลดการอักเสบ เมื่อป้อนส่วนสกัดเอทานอล (85%) จากส่วนเหนือดิน ขนาด 2 ก./กก. แก่หนูขาว พบว่าสามารถลดอาการบวมของอุ้งเท้าหนูที่ถูกทำให้อักเสบโดย carrageenan และก็ฉีดส่วนสกัดน้ำ ส่วนสกัดเอทานอล (50%) และส่วนสกัดเอทานอล (85%) จากส่วนเหนือดินเข้าช่องท้องหนูขาว ขนาด 0.5-2.5, 0.06-0.25 รวมทั้ง 1-2 ก./กก. เป็นลำดับ จะสามารถลดอาการบวมของอุ้งเท้าหนูได้ แต่หากป้อนส่วนสกัดน้ำ แล้วก็ส่วนสกัดเอทานอล (50%) จากส่วนเหนือดิน ขนาด 0.125-2 ก./กก. ไม่มีฤทธิ์ลดการอักเสบของอุ้งเท้าหนู
เมื่อให้ผงใบฟ้าทะลายขโมย 500 มิลลิกรัม/กก. สารสกัดอัลกอฮอล์จากใบ ขนาด 200 แล้วก็ 500 มิลลิกรัม/กิโลกรัม รวมทั้งสารสกัดน้ำจากใบ ขนาด 500 มิลลิกรัม/กิโลกรัม แก่หนูขาว พบว่าสามารถยับยั้งอาการบวมของอุ้งเท้าหนูที่ถูกเหนี่ยวนำให้อักเสบโดย carrageenan ได้พอๆกับ 54.97, 38.01, 53.22 รวมทั้ง 41.23% ตามลำดับ และก็มีฤทธิ์ใกล้เคียงกับยาต้านการอักเสบ prednisolone ขนาด 5 มก./กก., indomethacin ขนาด 5 มก./กก. แล้วก็ ibuprofen ขนาด 10 มก./กิโลกรัม เมื่อให้ผงใบฟ้าทะลายมิจฉาชีพ สารสกัดอัลกอฮอล์ แล้วก็สารสกัดน้ำจากใบ ขนาด 500 มิลลิกรัม/กิโลกรัม จะยับยั้งการเคลื่อนที่ของเซลล์เม็ดเลือดขาวในหนูขาวที่ถูกฝังสำลีเข้าที่เข้าทางรอบๆพุง พอๆกับ 40.67, 45.63 และก็ 35.25% ตามลำดับ และมีฤทธิ์ใกล้เคียงกับยาต่อต้านการอักเสบ prednisolone และก็ ibuprofen แล้วก็เมื่อให้ผงใบฟ้าทะลายโจร สารสกัดอัลกอฮอล์ และสารสกัดน้ำจากใบ ขนาด 200 แล้วก็ 500 มิลลิกรัม/กิโลกรัม เท่ากันทั้ง 3 ต้นแบบ สามารถยับยั้งการเกิด granuloma ในหนูขาวที่ถูกฝังสำลีเข้าที่เข้าทางบริเวณท้องทิ้งไว้ 5 วัน พอๆกับ 11.86 และก็ 19.85%, 15.15 และ 22.78%, 11.76 รวมทั้ง 15.89% เป็นลำดับ แล้วก็มีฤทธิ์ใกล้เคียงกับยาต้านการอักเสบ ibuprofen ผงใบฟ้าทะลายมิจฉาชีพแล้วก็สารสกัดอัลกอฮอล์มีฤทธิ์ลดการอักเสบสูงที่สุด
สาร andrographolide จากฟ้าทะลายโจรสามารถยั้งกรรมวิธีการอักเสบได้ เมื่อป้อนให้หนูขาวในขนาด 30, 100 แล้วก็ 300 มิลลิกรัม/กก. สามารถลดอาการบวมของอุ้งเท้าหนูขาวที่ถูกทำให้อักเสบโดย carrageenan, kaolin และ nystatin ยับยั้งการเกิด granuloma ในหนูขาวที่ถูกฝังสำลีไว้ที่พุง รวมทั้งลดบวมใน adjuvant ซึ่งจะมีผลให้เกิดข้ออักเสบ andrographolide ขนาด 300 มก./กิโลกรัม จะยับยั้งการรั่วซึมของ acetic acid ซึ่งจะทำให้กำเนิด vascular permeability andrographolide ขนาด 20 มคกรัม/มล. จะลดการผลิต a-tumor necrosing factor (ซึ่งเป็น cytokine ที่อยู่ในวิธีทำให้เกิดการอักเสบ) ของเม็ดเลือดขาวโมโนซัยท์ ที่ถูกกระตุ้นโดย lipopolysaccharide แล้วก็เพิ่มการสร้าง interleukin-1-b และ interleukin-6 นิดหน่อย ลดการสร้าง a-tumor necrosing factor ในเม็ดเลือดแดงของอาสาสมัครร่างกายแข็งแรงที่ถูกกระตุ้นด้วย lipopolysaccharide ได้มากกว่า 96% แต่ว่าไม่มีผลยับยั้ง interleukin-1-b แล้วก็ interleukin-6 สาร andrographolide ขนาด 0.1-10 ไมโครโมล ปกป้องการยึดติดและก็ย้ายที่ (adhesion and transmigration)ของเม็ดเลือดขาวนิวโตรฟิลที่ถูกรั้งนำโดย -formyl-methionyl-leucyl-phenylalanine (fMLP) โดยผ่านกรรมวิธีการที่ andrographolide จะไปลดการแสดงออก (up-expression) ของ CD11b และ CD18 แล้วก็ไปแย่ง fMLP จับกับ phorbol-12-myristate-13-acetate (PMA) ซึ่งเป็นตัวกระตุ้น protein kinase C ที่จะไปทำให้เกิดการสร้าง ROS (reactive oxygen species) ส่วนสกัดจากสารสกัดฟ้าทะลายมิจฉาชีพ (ไม่กำหนดชนิดของสารสกัดและส่วนที่ใช้) ความเข้มข้น 100 มค.ก./มิลลิลิตร จะยับยั้งสารที่เกี่ยวพันกับกรรมวิธีมีการอักเสบ โดยไปยับยั้ง platelet activating factor (PAF) 82±3% แล้วก็ยั้ง fMLP 79±4% ซึ่งเป็นสารที่ไปกระตุ้น neutrophil granulocyte ให้ผลิตสารที่จะไปกระตุ้นให้เกิดการอักเสบ นอกนั้นสามารถยั้ง neutrophil สำหรับในการผลิต elastase ซึ่งเป็นสารที่ก่อให้เกิดการอักเสบได้ 73±4% สาร andrographolide ขนาด 1-100 ไมโครโมล จะยับยั้งการสร้าง NO ในเซลล์ RAW 264.7 ที่ถูกกระตุ้นโดย lipopolysaccharide และ g-interferon ขนาดของสารที่สามารถยับยั้งได้ 50% เท่ากับ 17.4±1.1 ไมโครโมล ยิ่งไปกว่านี้ยังลด inducible NO synthase protein (iNOS protein) และก็ลดความคงตัวของโปรตีนโดยผ่านกรรมวิธี post-transcription รวมทั้งสารสกัดเมทานอลจากใบมีฤทธิ์ลดการสร้าง nitric oxide ของ macrophage ที่ถูกกระตุ้นด้วย lipopolysaccharide ขึ้นรถ andrographolide แล้วก็ neoandrographolide ซึ่งเป็นสารออกฤทธิ์ จะมีฤทธิ์ยั้งการสร้าง nitric oxide ที่ความเข้มข้น 0.1-100 ไมโครโมล และก็ความเข้มข้นที่สามารถยับยั้งการผลิต nitric oxide 50% พอๆกับ 7.9 และ 35.5 ไมโครโมล ตามลำดับ ผลสำหรับการออกฤทธิ์ขึ้นอยู่กับความเข้มข้นของสาร เมื่อให้สัตว์ทดสอบที่ถูกกระตุ้นด้วย lipopolysaccharide รับประทาน neoandrographolide ขนาด 5 แล้วก็ 25 มิลลิกรัม/กิโลกรัม/วัน จะยับยั้งการสร้าง nitric oxide 35 รวมทั้ง 40% เป็นลำดับ ส่วน andrographolide เมื่อให้ทางปาก ไม่มีฤทธิ์ดังกล่าวมาแล้วข้างต้น (3) ยิ่งกว่านั้นยังมีการศึกษาค้นคว้าพบว่าสาร deoxyandrographolide, didehydrodeoxyandrographolide และ neoandrographolide มีฤทธิ์ลดการอักเสบด้วยเหมือนกัน
การศึกษาทางสถานพยาบาลในผู้เจ็บป่วยอายุมากกว่า 12 ปี จำนวน 152 คน มีลักษณะอาการไม่สบาย และก็เจ็บคอ มารับการรักษาที่โรงหมอชุมชน 6 ที่ แล้วก็องค์การเภสัชกรรม แบ่งเป็นกรุ๊ปแบบสุ่มให้ได้รับยาพาราเซตามอล ปริมาณ 53 คน แคปซูลฟ้าทะลายขโมยขนาด 3 ก./วัน ปริมาณ 48 คน ขนาด 6 ก./วัน จำนวน 51 คน รับประทานติดต่อกันนาน 7 วัน พบว่าในวันที่ 3 ของการดูแลรักษาคนป่วยกรุ๊ปที่ได้รับพาราเซตามอลหรือแคปซูล
ฟ้าทะลายโจร
ขนาด 6 กรัม/วัน อาการไข้รวมทั้งลักษณะการเจ็บคอจะหายไปมากกว่ากรุ๊ปที่ได้รับฟ้าทะลายมิจฉาชีพขนาด 3 ก./วัน แต่ว่าผลการรักษาไม่ได้มีความแตกต่างกันในวันที่ 7 ของการรักษา
ฤทธิ์ต้านทานแบคทีเรีย สารสกัดเอทานอล 95% จากใบอย่างเข้มข้น รวมทั้งสารสกัดน้ำจากราก ยั้งเชื้อ Staphylococcus aureus ในจานเลี้ยงเชื้อ สารสกัดเอทานอล 80% จากราก ขนาด 12.5 มก./มล. รวมทั้ง 25 มก./มิลลิลิตร ให้ผลไม่ชัดเจนในการยับยั้งเชื้อ Pseudomonas aeruginosa และ S. aureus ในจานเลี้ยงเชื้อ ตามลำดับ แล้วก็สารสกัดน้ำร้อนจากใบอย่างเข้มข้น ให้ผลไม่ชัดแจ้งสำหรับในการยั้งเชื้อ S. aureus ในจานเลี้ยงเชื้อเหมือนกัน ทดลองสารสกัดเฮกเซน รวมทั้งสารสกัดน้ำจากฟ้าทะลายขโมยทั้งต้น ความเข้มข้น 200 มก./มล. ด้วยวิธี agar well diffusion method ไม่มีผลยั้งเชื้อ S. aureus เมื่อป้อนสารแขวนลอยของผงใบรวมทั้งลำต้นฟ้าทะลายโจรแก่หนูขาว (Wistar albino weaning rats) 3 กลุ่มๆละ 24 ตัว ขนาด 0.12, 1.2 รวมทั้ง 2.4 ก./กิโลกรัม นาน 6 เดือน โดยมีหนูอีก 24 ตัว รับประทานอาหารตามเดิม เป็นกลุ่มควบคุม หลังจากนั้นวางยาสลบหนู ดูดเอาเลือดจากห้องหัวใจ ตัดเยื่อปอดแล้วก็ตับมาวางไว้ที่จานเลี้ยงเชื้อที่มี B. subtilis และ pathogenic bacteria พบว่า ฟ้าทะลายโจรทุกขนาดความเข้มข้นไม่เป็นผลยับยั้งแบคทีเรีย S. aureus และก็ได
ผู้เขียน
หัวข้อ: ฟ้าทะลายโจร เป็นสมุนไพรมีสรรพคุณเเละประโยชน์ดังนี้ (อ่าน 543 ครั้ง)