มะยมมะยม Phyllanthus acidus (Linn.) Skeelsชื่อพ้อง P. distichus Muell. Arg. มะยม (ทั่วไป). ต้นไม้ ขนาดเล็ก สูง 3-10 มัธยม ลำต้นสั้น คดงอ เปลือกปุ่มป่ำ สีออกชมพูเรื่อยๆแตกกิ่งก้านกระจัดกระจาย. ใบ โดดเดี่ยว เรียงสลับกันบนกิ่งเล็กๆซึ่งเรียงอยู่บริเวณใกล้ปลายกิ่ง ถ้าดูผิวเผินจะมีความเห็นว่าเหมือนใบประกอบมากมาย ใบรูปไข่เบี้ยวๆหรือ ไข่ปนขอบขนาน กว้าง 1.7-4 ซม. ยาว 3.5-9 เซนติเมตร ปลายใบแหลม ขอบของใบเรียบ โคนใบกลม และมักจะเบี้ยวเล็กน้อย เนื้อใบบาง ข้างบนสีเขียวอ่อน หรือ เขียวอมเหลือง ด้านล่างสีนวล ก้านใบยาว 2-3 มิลลิเมตร ดอก สีชมพู ออกเป็นช่อเล็กๆตามลำต้น รวมทั้งกิ่งที่ไร้ใบ ช่อยาว 2-9 ซม. ช่อดอกมี
สมุนไพร ดอกเพศผู้เป็นส่วนมาก มีดอกเพศเมียเพียงแต่ 1-2 ดอก หรือ บางโอกาสไม่มีเลย ก้านดอกยาว 1-1.5 มิลลิเมตร ดอกเล็ก กลม กลีบดอกกลมปนรูปไข่ สีเขียวอ่อน หรือ เขียวอมเหลือง ข้างล่างสีนวล ก้านใบยาว 1-1.5 มิลลิเมตร ดอกเพศผู้ ต่อมที่ฐานไม่ชิดกัน เกสรผู้ยาวกว่ากลีบมาก. ดอกเพศภรรยา ฐานดอกเป็นรูปวงแหวน ขอบหยักมนๆบางโอกาสมีเกสรผู้ 1-3 อัน รังไข่มี 3-4 ช่อง. ผล กลม ออกจะแป้น เส้นผ่าศูนย์กลาง 1-2 มิลลิเมตร มีพูตื้นๆ6-8 พู ข้างบนยุบ ข้างล่างแบน เนื้อชุ่มฉ่ำน้ำ สุกนุ่ม สีเขียวอ่อน หรือ ขาวอมเหลือง รสเปรี้ยว ก้านผลยาว 3-4 มม. ห้อยเป็นพวงตามกิ่ง รวมทั้งลำต้น. เมล็ด แข็ง เป็นเหลี่ยม มีหนึ่งเม็ด.
นิเวศน์วิทยา: ขึ้นได้ในดินเกือบทุกชนิด ชอบดินร่วนซุย น้ำไม่ขัง นิยมปลูกตามบ้าน.
สรรพคุณ : ราก น้ำสุกรากเป็นยาฝาดสมาน ทาแก้คัน สูดไอร้อนแก้ไอ แก้หืดหอบ และแก้ปวดศีรษะ น้ำยางเปลือกรากมีพิษเล็กน้อย ถ้ารับประทานเข้าไปจะมีลักษณะปวดท้องอย่างหนัก ปวดหัวและก็ง่วงซึม ผล ตำรวมกับพริกไทยเป็นยาพอกแก้ปวดกล้ามเนื้อ แล้วก็ปวดหลัง หากต้มใบกินกับผล เป็นยาขับเหงื่อ ผล กินได้ทั้งยังดิบแล้วก็สุก มีรสเปรี้ยว มีฤทธิ์เป็นกรด ใช้ทำของหวาน หรือ เชื่อมก็ได้ เป็นยาฝาดสมาน แก้หลอดลมอักเสบ แล้วก็ขับเยี่ยว
ผู้เขียน
หัวข้อ: มะยมเป็นสมุนไพร ที่มี สรรพคุณที่น่าทึ่งหลากหลายประโยชน์ที่สามารถรักษาโรคได้ดีอีก (อ่าน 498 ครั้ง)