สมุนไพรหญ้า ใต้ใบหญ้าใต้ใบ Phyllanthus urinaria Linn.บางถิ่นเรียก หญ้าใต้ใบ (จังหวัดอ่างทอง สุราษฎร์) ไฟเดือนห้า (ชลบุรี) มะขามป้อมดิน (เหนือ) หมากไข่ข้างหลัง (เลย).
ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 50 ซม. ลำต้นตรง ตามกิ่งมักจะออกสีแดง กิ่งที่มีใบติดอยู่นั้นแบน แล้วก็มีปีกแคบๆ. ใบ ลำพัง เรียงสลับกัน รูปขอบขนานถึงรูปไข่กลับปนขอบขนาน กว้าง 3-5 มิลลิเมตร ยาว 6-14 มิลลิเมตร ปลายใบกลม ปลายสุดเป็นติ่งแหลมเล็กๆโคนใบกลมแต่ว่าเบี้ยว ขอบใบสาก ด้านล่างสีออกขาว ก้านใบสั้นมากมายจนถึงเกือบไม่มี. ดอก ก้านสั้นมาก และแยกเพศ. ดอกเพศผู้ มี 1-2 ดอก
สมุนไพร ออกตามง่ามใบที่อยู่สูงขึ้นไป กลีบรองกลีบกลม เกสรผู้ 3 อัน อับเรณุแตกตัวตามแนวดิ่ง. ดอกเพศภรรยา ออกคนเดียวๆตามง่ามใบที่อยู่ลดน้อยลงไป; กลีบรองกลีบดอกรูปขอบขนาน. ผล รูปกลมแป้น เส้นผ่าศูนย์กลางโดยประมาณ 2.5 มม. ผิวขรุขระ มีรอยย่นนิดหน่อยตามแนวขวาง.
นิเวศน์วิทยา : กำเนิดดังที่รกร้างทั่วๆไป และก็ตามข้างทาง.
คุณประโยชน์ : เสมือนลูกใต้ใบ (P. amarus Schum. & Thonn.) แต่ว่าก็มีการใช้น้อยกว่า. ราก ฝนให้เด็กกินแก้อาการกวน รวมทั้งนอนไม่หลับ ต้น น้ำต้มอีกทั้งต้น รับประทานเป็นยาขับเยี่ยว สำหรับคนเจ็บที่มีลักษณะบวมตามตัว แก้ฟุตบาทเยี่ยวอักเสบ และแก้บิด ยางต้นใช้ปัดกวาดลิ้นเด็ก ใบ น้ำยางใบผสมกับกะทิให้เด็กรับประทาน ช่วยเจริญอาหาร น้ำต้มใบกินแก้เจ็บหน้าอก
Tags : สมุนไพร