สมุนไพรผักหวานป่าดงผักหวานดง Phyllanthus elegans Wall. Ex Muell. Arg.ชื่อพ้อง P. glaucifolius Ridl.บางถิ่นเรียกว่า ผักหวานดง (ตราด) จ๊าผักหวาน (ลำพูน) ต้นใต้ใบ ใต้ใบรุนแรง ผักหวานช้าง (สุราษฎร์) ผักหวาน (สตูล) ผักหวานพระจันทร์ว (จังหวัดชุมพร).
ไม้พุ่ม สูง 0.6-3 ม. ไม่มีขน กิ่งกลม หักงอไปมาเป็นรูปซิกข์แซก. ใบ คนเดียว เรียงสลับกัน รูปไข่ หรือ รูปขอบขนานปนรูปหอก กว้าง 4-6 ซม. ยาว 8-12 ซม. ปลายใบแหลม ขอบใบม้วนลงเล็กน้อย โคนใบกลม หรือ แหลม อาจเบี้ยวบางส่วน เส้นกิ้งก้านใบเล็กมากมาย มี 5-6 คู่ ด้านล่างสีขาวนวล ก้านใบยาว 2-3 มิลลิเมตร หูใบรูปยาวแคบ ปลายแหลม ยาวกว่ากานใบ.
สมุนไพร ดอก ออกเป็นช่อตามง่ามใบ ดอกเพศผู้ และดอกเพศภรรยาอยู่บนต้นเดียวกัน. ดอกเพศผู้ กลม เล็ก ติดเป็นกระจุกเล็กๆก้านดอกยาวราว 2 มิลลิเมตร กลีบรองกลีบดอกไม้ 4 กลีบ รูปไข่ ขอบกลีบเว้าลึกแหลมเข้าไป มีเกสรผู้ 2 อัน อับเรณูกลม ที่ฐานดอกมีต่อมรูปไต 4 ต่อม. ดอกเพศภรรยา ชอบออกผู้เดียวๆทางตอนบนของกิ่ง ก้านดอกยาวถึง 30 มม. กลีบรองกลีบดอก 6 กลีบ ยาว 5-6 มิลลิเมตร รูปไข่ ใส ขอบกลีบเว้าลึกแหลมเข้าไป ฐานดอกเป็นรูปถ้วยสูงหนึ่งในสามของรังไข่ รังไข่กลม ข้างในมี 3 ช่อง ท่อรังไข่ 3 อัน แต่ละอันปลายแยกเป็น 2 แฉก. ผล กลม เส้นผ่าศูนย์กลาง 10-12 มิลลิเมตร ผิวบางสะอาด พองลม แก่แล้วแห้ง สีอ่อน. เม็ด มีลายเล็กๆตามแนวยาว.
นิเวศน์วิทยา : ขึ้นทั่วไปในป่าดงดิบ หรือ ป่าโปร่ง เหนือระดับน้ำทะเลไม่เกิน 600 มัธยม
คุณประโยชน์ : ราก น้ำสุกรากรับประทานเป็นยาลดไข้ ใบ ใบอ่อนกินได้ น้ำยางใบใช้กวาดคอเด็กที่ลิ้นเป็นฝ้าขาว
ผู้เขียน
หัวข้อ: สมุนไพรผักหวานดง มีทั้งประโยชน์-สรรพคุณ ที่เราอาจจะยังไม่รู้ (อ่าน 542 ครั้ง)