สมุนไพรครุฑตีนตะพาบน้ำครุฑตีนตะพาบน้ำ (Polyscias scutellaria (Burm.f.) Fosberg)บางถิ่นเรียก ครุฑตีนตะพาบ เบญกานี เกล็ดปลากะโห้ (กระเทวดาฯ)เป็นไม้พุ่ม หรือ ไม้ยืนต้นขนาดเล็ก สูงได้ถึง 6 เมตร หมดจด. ใบ คนเดียว หรือ ใบประกอบจำพวก 3 ใบ ติดกับกิ่งแบบบันไดเวียน ก้านใบส่วนมากยาวราว 6 เซนติเมตร แต่ว่ายาวถึง 28 ซม. ก็มี โคนก้านใบเป็นกาบ ยาว 1-6 ซม. แผ่นใบรูปกลม หรือ รูปไต เส้นผ่าศูนย์กลางส่วนใหญ่ประมาณ 8 เซนติเมตร แม้กระนั้นอาจกว้างถึง 28 เซนติเมตรขอบใบหยักแบบซี่เลื่อย หรือ เป็นแฉกตื้นๆใกล้ปลายใบ ใบที่มีขนาดใหญ่
สมุนไพรขอบใบมักไม่ค่อยหยัก ปลายใบกลม โคนใบแหลม เส้นกึ่งกลางใบและก็เส้นใบเห็นได้ชัด. ดอก ออกเป็นช่อแบบผสม แกนกลาง ช่อยาวได้ถึง 1 เมตร แตกกิ่งตั้งฉากกับศูนย์กลาง ยาว 15-30 เซนติเมตร มีดอกติดเป็นกลุ่มๆแบบดอกผักชี กระจุกละโดยประมาณ 8-16 ดอก ก้านดอกยาวโดยประมาณ 3 มม. กลีบรองกลีบดอก มีขนาดเล็ก กลีบดอกไม้ 4-5 กลีบ ยาวราว 2 มม. เกสรผู้ 4-5 อัน เกสรเมีย 1 อัน รูปลูกข่าง ด้านในมี (2-) 3-4 ช่อง ท่อ เอกสารภรรยาช่วงแรกตั้งชัน ถัดมาจะโค้งงอ. ผล รูปเกือบจะกลมมีเนื้อ แห้งแล้วเส้นผ่าศูนย์กลาง ราว 5 มิลลิเมตร
นิเวศน์วิทยา : ปลูกเป็นไม้ประดับ.คุณประโยชน์ : ใบ มีกลิ่นหอมสำหรับแต่งกลิ่นน้ำหอม ใช้ขับปัสสาวะ ปกป้องการเกิดโรคมะเร็งเต้านมรวมทั้งคุ้มครองหัวล้านได้ ราก ขับเยี่ยว ใบ ตำเป็นยาพอกแก้แผลอักเสบ ขับปัสสาวะ
Tags : สมุนไพร