สมุนไพรชื่อวิชาพฤกษศาสตร์ของต้นพืชเป็นอย่างไร?ชื่อวิทยาศาสตร์ของพืช หรือชื่อพฤกษศาสตร์ เป็นชื่อสากลของพืชที่ตั้งขึ้นมาตั้งตามข้อตกลงนานาชาติ โดยกำหนดให้ใช้ชื่อเป็นภาษาละติน เนื่องจากว่าเป็นภาษาที่ตายแล้ว ก็เลยมีการเปลี่ยนน้อยมาก หรือเรียกได้ว่าไม่มีการเปลี่ยนแปลงเลย
คาร์โลลัส ลินเนียส เป็นหัวหน้าระบบการเรียกชื่อแบบนี้มาใช้เป็นครั้งแรกในปี คศ ๑๗๕๓ เรียกกันว่า “ระบบเรียกชื่อคู่” (binomial nomenclature) ระบบนี้เรียกชื่อดังการเรียกชื่อของคนจีน คือเรียกชื่อสกุล (แซ่) ก่อน แล้วจึงตามด้วยชื่อจริง อย่างเช่น เหมาเจ๋อตง เหมาเป็นชื่อสกุลเงินหรือแซ่ ส่วนเจ๋อตง เป็นชื่อตัว ซึ่งก็คือ (นาย) เจ๋อตง (แซ่) เหมา ในการเรียกชื่อแบบไทยนั่นเอง การเรียกชื่ออย่างนี้ ชื่อที่ตามหลังนามสกุลจะเป็นชื่อจริง (ถ้าเป็นพืชก็จะเป็นชื่อจำพวก) การตั้งชื่อวิชาพฤกษศาสตร์ของพืชมีกฎที่ต้องปฏิบัติตามต่างๆและก็หลักเกณฑ์ที่จะต้องปฏิบัติเยอะแยะ และการกำหนด “ตัวอย่างต้นแบบ” (type specimen) สำหรับใช้ทำคำบรรยายลักษณะของพืชจำพวกนั้นๆอย่างไรก็แล้วแต่ ชื่อวิชาพฤกษศาสตร์ ของพืชมักนิยมเขียนเป็น ๓ ชื่อ โดยชื่อท้ายที่สุดนั้น มากมายใส่ไว้เพื่อเป็นเกียรติแก่นักวิชาพฤกษศาสตร์ผู้ตั้งชื่อนั้น อาทิเช่น ต้นโมกสิริกิตอันเป็นพืชถิ่นเดียวของประเทศไทย ที่พึ่งจะค้นพบใหม่ทางวิชาพฤกษศาสตร์(รายงานเมื่อปีพ.ศ ๒๕๔๔ ) ได้ชื่อวิชาพฤกษศาสตร์ว่า Wrightia sirikitiae D.J.Middleton & Santisuk ชื่อสกุลก็คือ Wrightia อันเป็นสกุลโมกมัน ชื่อชนิด sirikitiae ได้รับพระราชทานพระราชานุญาตจากสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ให้อัญเชิญพระนาม “สิริกิต์” มาตั้งเป็นชื่อจำพวกเพื่อเฉลิมพระเกียรติ ชื่อD.J.Middleton & Santisukเป็นชื่อผู้ตั้งชื่อชื่อวิชาพฤกษศาสตร์ชนิดนี้ ชื่อ Santisuk เป็นสกุลของ ศาสตราจารย์ดร. เครื่องหมายชัย ความสงบสุขราชบัณฑิต พืชประเภทนี้จัดเป็นพืชหายากรวมทั้งใกล้สิ้นพันธุ์ รวมทั้งเจอบริเวณเขาหินปูนรอบๆรอยเท้า จังหวัดสระบุรี
ดอกเข้าพรรษาอันเป็นพืชถิ่นเดียวของประเทศไทย พึ่งได้รับการค้นพบใหม่ทางพฤกษศาสตร์ด้วยเหมือนกัน (รายงานเมื่อปี พ.ศ ๒๕๔๔) ว่า Smithatris supraneanae W.J.Kress & K.Larsen ชื่อสกุลเป็น Smithatris เป็นชื่อสกุลใหม่ของสกุลขิง ชื่อชนิดเป็น supraneanae ตั้งให้เป็นชายแดนของไทย ชื่อสุปราณี อาจพิชญานนท์ ส่วนชื่อ W.J.Kress & เป็นนัก
พฤกษศาสตร์ผู้ร่วมก่อตั้งชื่อประเภทนี้ดอกต้นดอกเข้าพรรษาพบในธรรมชาติที่จังหวัดสระบุรีและจังหวัดลพบุรีดอกจะบานตอนวันเข้าพรรษา เพราะเหตุว่าช่อดอกประกอบด้วยใบเสริมแต่งสีขาวและมีดอกสีเหลืองอยู่ด้านในประชาชนก็เลยนำไปตักบาตรดอกไม้ในวันเข้าพรรษาที่สัดรอยเท้า จังหวัดสระบุรี
นามนั้นสำคัญไฉน?พรรณพฤกษชาติแต่ละชนิดมีชื่อเรียกต่างๆกันไปตามท้องถิ่น และตามภาษาของเผ่าพันธุ์ ได้แก่
ต้นลั่นทม ของทางภาคกึ่งกลางนั้น ลาวเรียก จำปา หรือดอกพิกุลของทางภาคกึ่งกลางนั้น ล้านนาเรียก ดอกแก้ว ซึ่งดอกแก้วทางภาคกึ่งกลาง หมายความว่าต้นไม้อื่นอีกหลายแบบ การใช้ชื่อวิชาพฤกษศาสตร์จึงช่วยให้ชาติต่างๆทั้งไทยแล้วก็เทศสามารถติดต่อสื่อสารถึง พืชชนิดเดียวกันได้ตรงกัน
Tags : สมุนไพร
