ฟ้าทะลายโจรชื่อสมุนไพร
ฟ้าทะลายโจรชื่ออื่นๆ/ชื่อท้องถิ่น น้ำลายพังพอน , ขุนโจรห้าร้อย (ภาคกึ่งกลาง,กรุงเทวดา), สามสิบดี (ร้อยเอ็ด) , ใกล้จะสว่าง (จังหวัดสกลนคร) , เขยตายายคลุม (จังหวัดราชบุรี) , ต้นหญ้ากันงู (สงขลา) , ฟ้าสะท้าน (จังหวัดพัทลุง) , ก้อนเมฆทะลาย (ยะลา) ,เชิญสิน , เจ๊กเกี้ยงฮี้ , โขว่เซ่า , ซีปังฮี (จีน)
ชื่อสามัญ Kariyat, Creat, Herba Andrographis, Indian Echinaceชื่อวิทยาศาสตร์ Andrographis paniculata (Burm. f .) Neesชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Andrographis paniculata (Burm.f.) Neesวงศ์ Acanthaceaeถิ่นกำเนิด ฟ้าทะลายโจร เป็นไม้ล้มลุกในตระกูลเดียวกับโหระพาหรือกระเพรา มีถิ่นเกิด รวมทั้งพบแพร่ไปตามประเทศต่างๆในทวีปเอเซีย ซึ่งจัดเป็นสมุนไพรแคว้นในประเทศแถบทวีปเอเชียรวมถึงเอเซียอาคเนย์ ดังเช่น ประเทศอินเดีย จีน ศรีลังกา ไทย รวมทั้งยังคงใช้กันอย่างแพร่หลายในหลายประเทศทั่วทวีปเอเชีย โดยนิยมนำส่วนของใบรวมทั้งลำต้นใต้ดินมาทำเป็นยารักษาโรค โดยเป็นไม้ล้มลุกที่มีรสขมจัด จนขึ้นชื่อว่าเป็นแรงวแห่งความขม “King of the Bitterness” ในขณะนี้สามารถเจอฟ้าทะลายมิจฉาชีพได้ทั่วๆไปในประเทศไทย ลาว เขมร มาเลเซีย อินโดนีเซีย เวียดนาม จีน อินเดีย ศรีลังกา และก็หมู่เกาะในสมุทรแคริบเบียน ส่วนในประเทศไทยนั้นสามารถเจอได้ทุกภาคของประเทศ รวมทั้งยังเป็นสมุนไพรที่กำลังได้รับความนิยมสำหรับการนำมาใช้ผลดีสำหรับเพื่อการรักษาโรคอีกด้วย
ลักษณะทั่วไป ฟ้าทะลายโจร เป็นไม้พุ่มเตี้ยสูง 40-80 เซลเซียสมัธยม ลำต้นลักษณะสี่เหลี่ยม แตกกิ่งก้านสาขามาก อีกทั้งต้นมีรสขมมาก ใบออกตรงกันข้ามกัน ตัวใบยาวรีปลายใบเรียวแหลม ยาว 2-8 เซลเซียสม. กว้าง 1-3 ซ.ม. ขอบของใบมีรอยหยักเล็กน้อยแทบเรียบ ก้านใบสั้นจนถึงแทบเรียกว่า ไม่มีก้านใบ ดอกออกจากซอกใบหรือที่ปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงมีสีเขียว ยาวราวๆ 3 มัธยมม. ส่วนโคนติดกันปลายแยกเป็น 5 กลีบเรียวแหลมกลีบดอกชิดกันเป็นหลอดสีขาว ปลายแยกเป็น 2 ด้านใหญ่ๆเหมือนปาก ซีกบนขนาดใหญ่กว่าซีกล่าง
ส่วนปลายยังแบ่งเป็นกลีบเล็กๆ3 กลีบ มีรอยกระสีม่วง ส่วนด้านล่างมีขนาดเล็ก ส่วนปลายมีรอยแยกเป็น 2 กลีบสีขาว เกสรตัวผู้มี 2 อัน ชิดกับกลีบดอก ก้านเกสรเป็นเส้นสีขาวบางๆยื่นออกมา 2 เส้น มีขนนุ่มๆปกคลุมอยู่ ปลายมีอับเรณูสีม่วงดำ ก้านเกสรตัวเมียเป็นเส้นยาวๆบางๆสีแดงอมาแตะต้องที่อับเรณูของเกสรตัวผู้ รังไข่มี 1 อัน ผลเป็นฝักทรงกระบอกแบนมีร่องลึกกึ่งกลางด้านแบบทั้งสองด้าน ฝักยาวราว 1.5 เซลเซียสม. กว้าง 0.5 ซ.ม. ฝักแก่แล้วแตกตามรอยข้าง ฝักแบ่งเป็น 2 ซีก โดยมีร่องลึกนั้นอยู่ที่ซีกละร่อง เมล็ดสีส้มแดงแข็ง มองค่อนข้างจะโปร่งแสง ฝักหนึ่งมีเม็ดหลายเมล็ด
การขยายพันธุ์ฟ้าทะลายมิจฉาชีพเป็นพืชล้มลุกนานนับเป็นเวลาหลายปี สามารถพบเห็นได้ตามพื้นที่ทั่วๆไป เป็นพืชที่เติบโตเจริญในทุกสภาพดิน ถูกใจดินร่วนซุย ดินมีความชุ่มชื้น สามารถเติบโตในพื้นที่ที่มีวัชพืชขึ้นหนาได้ดี พบได้ทั่วไปอีกทั้งในหรือแดดรำไร
การขยายพันธุ์ฟ้าทะลายขโมยนิยม เพาะพันธุ์ด้วยการเพาะเม็ด เมล็ดที่ใช้ควรเป็นเมล็ดแก่ที่มีลักษณะสีดำ โดยการโปรยในแปลงดินหรือพื้นที่ว่างทั่วไป รวมถึงการหยอดเมล็ดในกระถาง เมล็ดจะแตกออกด้านใน 1-2 อาทิตย์
ฟ้าทะลายมิจฉาชีพหลังเม็ดแตกหน่อแล้วไม่ต้องการการดูแลมากมายราวกับพืชทั่วๆไป เพราะว่าไม่มีโรคหรือแมลงรอทำลายเท่าไรนัก เพียงแต่คอยกำจัดวัชพืชรอบลำต้นก็สามารถเติบโตเจริญ และไม่จำต้องใช้ปุ๋ยเคมีอะไร แม้กระนั้นควรจะคอยให้ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก แล้วก็พรวนดินให้ร่วนซุยเป็นประจำ
สำหรับเพื่อการเก็บเกี่ยวควรจะเก็บเกี่ยวในตอนที่พืชออกดอกตั้งแต่แมื่อเริ่มมีดอกจนถึงดอกบานร้อยละ 50 เพื่อมีปริมาณสารสำคัญสูง ซึ่งพืชจะมีอายุราว 110-150 วัน
ส่วนประกอบทางเคมี ส่วนเหนือดินฟ้าทะลายขโมย มีสารสำคัญจำพวกไดเทอร์พีนแล็กโทน (diterpene lactones) หลายแบบ ได้แก่ แอนโดรกราโฟไลด์ (andrographolide) นีโอแอนโดร-กราโฟไลด์ (neoandrographolide) ดีออกซีแอนโดร-กราโฟไลด์ (deoxyandrographolide) ดีออกซีไดดีไฮโดรแอนโดเกลื่อนกลาดราโฟไลด์ (deoxy-didehydro andrographolide) ทั้งนี้วัตถุดิบฟ้าทะลายโจรที่ดีจะต้องมีจำนวนแล็กโทนรวมคำนวณเป็นแอนโดเกลื่อนกลาดราโฟไลด์ไม่น้อยกว่าจำนวนร้อยละ 6 และไม่ควรจะเก็บวัตถุดิบไว้ใช้นานๆเพราะจำนวนสารสำคัญจะลดประมาณจำนวนร้อยละ 25 เมื่อเก็บไว้ 1 ปี รวมถึงยังมีสารกรุ๊ปฟลาโอ้อวดน ได้แก่ aroxylin, wagonin, andrographidine A , paniculide A ,paniculide B , paniculide C , andrographolide , neoandrographolide ,
deoxyandrographolide-19-B-D-glucopyranoside , deoxyandrographolide , caffeic acid (3, 4- dihydroxy-cinnamicacid) , chlorogenic acid , 3, 5-dicaffeoyl-d-quinic acid , Ninandrographolide
Andrographoside Paniculide A
ประโยชน์/คุณประโยชน์ ในการนำฟ้าทะลายโจรมาใช้ประโยชน์นั้นส่วนใหญ่จะเน้นหนักในเรื่องสรรพคุณทางยาสำหรับเพื่อการเยียวยารักษาโรคมากกว่าจะนำมาทำประโยชน์อื่น ซึ่งสรรพคุณของฟ้าทะลายมิจฉาชีพนั้นมีดังนี้
แบบเรียนยาไทย ฟ้าทะลายโจรเป็นยาเย็นมีรสขมใช้ดับร้อน , แก้พิษ , เพื่อรักษาไข้ หวัด ไข้หวัดใหญ่ ดับพิษร้อน ระงับอักเสบในอาการไอ เจ็บคอ คออักเสบ ต่อมทอนซิล หลอดลมอักเสบ ปอดอักเสบ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ถุงน้ำดีอักเสบ ขับเสมหะ ลดบวม แก้บิด แก้กระเพาะอาหารอักเสบ ลำไส้อักเสบ รักษาโรคผิวหนัง ฝี การต่อว่าดเชื้อ ที่ทำให้มีลักษณะปวดท้อง ท้องร่วง บิด ทำให้เจริญอาหาร ลดความดันเลือด คางทูม หูชั้นกึ่งกลางหรือปากอักเสบฯลฯ
ส่วนในทางการแพทย์แผนปัจจุบันได้ระบุสรรพคุณของฟ้าทะลายขโมยไว้ดังนี้ ช่วยรักษาโรคหวัด เนื่องด้วยมีสารสำคัญทางวิชาพฤกษศาสตร์หลายแบบ ดังเช่นว่า ไดเทอร์ปีนแลคโตน (Diterpene Lactones) ฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) แล้วก็สารประกอบอื่นๆซึ่งเชื่อว่าช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้ดำเนินงานดีขึ้น รวมทั้งมีส่วนช่วยบรรเทาอาการจากหวัดสำหรับคนไข้ที่มีลักษณะไม่ร้ายแรง และออกจะไม่มีอันตรายในการกิน เหตุเพราะจากการเล่าเรียนไม่เจอผลกระทบ ซึ่งอาจเป็นอีกตัวเลือกเสริมของการรักษาโรคหวัดทั่วๆไป
โรคลำไส้ใหญ่อักเสบ ฟ้าทะลายโจรมีคุณลักษณะช่วยยั้งการหลั่งสารที่ก่อให้เกิดอาการอักเสบในร่างกาย ต้านทานอนุมูลอิสระ การแข็งตัวของเลือด แล้วก็ยังพบกล่าวว่าสารสกัดจากฟ้าทะลายขโมยช่วยปกป้องโรคลำไส้ใหญ่อักเสบจากการทดสอบในสัตว์ ทั้งยังถูกใส่เป็นยาสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติของกระทรวงสาธารณสุขในหมวดกรุ๊ปอาการของระบบทางเดินอาหาร ก็เลยมักประยุกต์ใช้ผลดีสำหรับในการรักษาและทุเลาโรคลำไส้อักเสบ
จากข้อมูลในข้างต้นมั่นใจว่าฟ้าทะลายขโมย มีความน่าจะเป็นสำหรับการทุเลาลักษณะของโรคลำไส้ใหญ่อักเสบได้เหมือนกันกับยาเมซาลาซีนที่ใช้เป็นรักษาโรคลำไส้ใหญ่อักเสบในขณะนี้ แต่ว่าควรรอบคอบสำหรับในการใช้อย่างเหมาะสมและก็อยู่ภายใต้การดูแลของหมอเป็นหลัก เพราะการใช้ฟ้าทะลายมิจฉาชีพยังเป็นการแพทย์โอกาสรวมทั้งพบรายงานผลข้างเคียงจากการเรียนรู้อยู่เล็กน้อย
ลดลักษณะของการมีไข้รวมทั้งลักษณะของการเจ็บคอที่มีต้นเหตุจากต่อมทอนซิลอักเสบ ต่อมทอนซิลอักเสบเป็นการอักเสบของต่อมทอนซิลจากการตำหนิดเชื้อในช่องคอ ด้วยสรรพคุณช่วยระงับอาการอักเสบแล้วก็ต้านทานเชื้อการต่อว่าดเชื้อของฟ้าทะลายโจร และจากการศึกษาทำการค้นคว้าและวิจัยทดลองจึงมั่นใจว่าฟ้าทะลายขโมย ช่วยรักษาหรือบรรเทาอาการติดเชื้อในทางเดินหายใจตอนต้นได้
โรคข้อรูมาตอยด์ เป็นโรคเรื้อรังที่เกิดการอักเสบตามข้อและก็หลายอวัยวะในร่างกาย ซึ่งฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ โดยเฉพาะสารแอนโดเกลื่อนกลาดราโฟไลด์ (Andrographolide) ก็เลยถูกประยุกต์ใช้เป็นการรักษาหนทางในโรคภูไม่ต้านตนเองหรือแพ้ภูมิตนเอง และก็จากการเรียนการใช้ยาที่มีสารสกัดจากฟ้าทะลายขโมยในผู้ป่วยโรคข้อรูมาตอยด์ที่มีอาการของโรคกำเริบเสิบสาน จึงคาดว่าฟ้าทะลายมิจฉาชีพก็บางทีอาจใช้ประโยชน์เป็นการรักษาเสริมในคนไข้โรคข้อรูมาตอยด์ได้
โรคไข้หวัดใหญ่ คุณสมบัติของฟ้าทะลายโจรเป็นช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้ทำงานเจริญขึ้น ฟ้าทะลายขโมย ก็เลยมีคุณภาพในการรักษาโรคไข้หวัดใหญ่ได้ จากการศึกษานำร่อง 2 ชิ้น เกี่ยวกับสมรรถนะของการใช้สารสกัดที่มีส่วนประกอบของฟ้าทะลายขโมยในคนเจ็บไข้หวัดใหญ่ จำนวน 540 คน เปรียบเทียบกับยาอะแมนตาดีน (Amantadine) ที่เป็นยารักษาโรคไข้หวัดใหญ่ ผลพบว่า ผู้ป่วยที่ได้รับสารสกัดฟ้าทะลายขโมยมีอาการดีขึ้นเร็วและก็อาการสอดแทรกน้อยกว่า เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มที่ได้รับยาอะแมนตาดีน ซึ่งแสดงให้เห็นว่าสารสกัดฟ้าทะลายโจร มีประสิทธิภาพต่อการดูแลรักษาไข้หวัดใหญ่
รูปแบบ/ขนาดวิธีการใช้ตำรับยาไทย- แก้บิดจากแบคทีเรีย (บิดไม่มีตัว หรือบิดชิเกลล่า) ไส้อักเสบ ใช้ใบสด 10-15 กรัม ต้มน้ำผสมน้ำผึ้งรับประทาน
- แก้บิดจากแบคทีเรียอย่างฉับพลัน ลำไส้อักเสบ กระเพาะอักเสบ ใช้ต้นแห้ง 10-15 กรัม ต้มน้ำ กินวันละชุด แบ่งรับประทานเป็น 2 ครั้ง รุ่งเช้า-เย็น
- แก้หวัด เป็นไข้ ปวดศรีษะ ท้องร่วง ใช้ต้นแห้งบดเป็นผุยผง ผสมน้ำสุก กินทีละ 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง
- แก้ไข้หวัดใหญ่ ปอดอักเสบ ใช้ต้นแห้งบดเป็นผุยผงผสมน้ำสุก กินครั้งละ 3 กรัม วันละ 3-4 ครั้ง
- แก้หลอดลมอักเสบ ปอดอักเสบ ใช้ใบแห้ง 10 กรัม ต้มน้ำดื่ม
- แก้วัณโรคปอดในระยะเริ่มแรก
ใช้ใบแห้งบกเป็นผงผสมน้ำผึ้งปั้นเป็นเม็ดขนาดเม็ดถั่วเหลือง รับประทานครั้งละ 15-30 เม็ด วันละ 2-3 ครั้ง กับน้ำสุก
ใช้ต้นแห้ง 15 กรัม ใบจับไต่กงเล้า (Mahonia bealei (Fort) Carr) 15 กรัม เถาฮงเสี่ยโกยฮ๊วย (Milletia reticulate Benth) 30 กรัม ต้มน้ำ แบ่งให้รับประทานเป็น 2 ครั้ง วันละ 1 ชุด ติดต่อกัน 15-30 วัน เป็น 1 รอบ ของการดูแลและรักษา
- แก้ไอกรน ใช้ใบ 3 ใบ ชงน้ำ ผสมน้ำผึ้งกินวันละ 3 ครั้ง
- แก้ความดันโลหิตสูง กระทั่งมีลักษณะปรากฏให้มองเห็น ใช้ใบ 5-7 ใบ ชงน้ำดื่มวันละหลายๆครั้ง
- แก้ปากอักเสบ ต่อมทอนซิลอักเสบ ใช้ใบแห้งบดเป็นผุยผงหนัก 3-5 กรัม ผสมน้ำผึ้งกินร่วมกับน้ำ
- แก้คออักเสบ ใช้ต้นสดเคี้ยวกลืนช้าๆให้ฆ่าเชื้อที่รอบๆลำคอ
- แก้ไส้ติ่งอักเสบ ใช้ต้นแห้ง 25 กรัม กับดอกต้นเบญจมาศสวน (Chrysanthemum indicum L.) 30 กรัม ต้มน้ำกินวันละ 2 ชุด
- แก้จมูกอักเสบ หูชั้นกลางอักเสบ ปอดฟัน ใช้ต้นแห้ง 10-15 กรัม ต้มน้ำกินหรือใช้ต้นสดตำคั้นเอาน้ำหยอดหูอีกด้วย
- แก้โรคหนองใน ทางเท้าเยี่ยวอักเสบ ใช้ใบสด 10-15 ใบ ตำผสมน้ำผึ้งชงน้ำกิน
- แก้รอยแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก ใช้ใบแห้งบดเป็นผุยผงละเอียดผสมน้ำมันพืชทา หรือใช้ใบสดต้ม เอาน้ำที่ต้มเย็นแล้วมาชำระล้างบาดแผล
- แก้พิษงูกัด
ใช้ใบสดตำ เอาไปอังเหนือควันจนติดน้ำมันจากควัน เอามาพอกที่ปากแผล หรือใช้ใบแห้ง 10-15 กรัม ต้มน้ำดื่ม
ใช้ต้นสด 30 กรัม ร่วมกับ Paris polyphylla 10 กรัม ฮั่งชิ้งเช่า (Scutellaria indica L.) เลือกเอาแบบใบแคบ 30 กรัม จั่วจิเช่า ประเภทดอกขาว (Oldenlandia diffusa Roxb) 30 กรัม ต้มน้ำกินวันละ 1-2 ชุด
- แก้ผื่น ผื่นคัน ใช้ผงยานี้ 30 กรัม ผสมน้ำมันพืชลงไป จนมีปริมาตร 100 ม.ล. ใช้ทาบริเวณที่เป็น
การใช้ตามคำแนะนำของกระทรวงสาธารณสุข (สาธารณสุขพื้นฐาน)- ใช้ฟ้าทะลายมิจฉาชีพรักษาอาการท้องเดิน โดยใช้แคปซูลของผงใบฟ้าทะลายขโมยขนาด 250 มก. จำนวน 2 แคปซูล รับประทาน 4 ครั้งต่อวัน
- ใช้ฟ้าทะลายมิจฉาชีพรักษาอาการไอแล้วก็เจ็บคอ โดยนำใบฟ้าทะลายมิจฉาชีพสดตากแห้งในร่ม บดเป็นผุยผงละเอียด นำมาปั้นเป็นยาลูกกลอน ขนาดปลายนิ้วก้อย ตากลมให้แห้ง รับประทาน 3-6 เม็ด วันละ 4 ครั้ง 3 เวลา หลังรับประทานอาหารรวมทั้งก่อนนอน หรือใช้แคปซูลของผงใบฟ้าทะลายโจร ขนาด 250 มิลลิกรัม จำนวน 2 แคปซูล กินวันละ 4 คราวหลังของกินรวมทั้งก่อนนอน
- ใช้ฟ้าทะลายขโมยรักษาฝี โดยนำใบค่อนข้างจะแก่โดยประมาณ 1 กำมือ แล้วเอาเกลือ 3 เม็ด ใส่ผสมตำรวมกันในครกพอละเอียดดี เอาสุราครึ่งถ้วยชา น้ำครึ่งช้อนชา ใส่รวมลงไปคนให้เข้ากันดีเทน้ำดื่มค่อนถ้วยชา กากที่เหลือพอกแผลฝี แล้วเอาผ้าสะอาดพันไว้ พอกใหม่ๆจะรู้สึกเจ็บปวดบางส่วน
ยาจากสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติ ยาแคปซูล ยาเม็ด ที่มีผงฟ้าทะลายมิจฉาชีพแห้ง 250 มิลลิกรัม แล้วก็ 500 มิลลิกรัม บรรเทาอาการท้องร่วงไม่ติดเชื้อ กินครั้งละ 500 มก. – 2 กรัม วันละ 4 ครั้ง หลังอาหาร บรรเทาอาการเจ็บคอ รับประทานวันละ 3 – 6 กรัม แบ่งให้วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารและก็ก่อนนอน ทุเลาอาการหวัด กินวันละ 1.5 – 3 กรัม แบ่งให้วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารรวมทั้งก่อนนอน การใช้เพื่อรักษาหรือทุเลาโรคอื่น หรือใช้บำรุงร่างกาย ควรต้มน้ำกินหรือกิน 1-3 กรัม หลังรับประทานอาหาร 1-7 วัน รวมทั้งควรจะเว้นระยะการกิน 3-4 วัน เพื่อลดผลที่อาจจะเกิดขึ้นได้ก็เพราะการสั่งสมของสารหรือได้รับสารในปริมาณมากภายในร่างกาย
การเรียนรู้ทางเภสัชวิทยาฤทธิ์ลดไข้ เมื่อป้อนส่วนสกัด 85% เอทานอลจากส่วนเหนือดิน ขนาด 2.5 กรัม/กก. แก่กระต่ายที่ถูกฉีดยาไทฟอยด์เข้าใต้ผิวหนังเพื่อเป็นไข้ พบว่าไข้ลดลง เช่นเดียวกับเมื่อป้อนสารสกัด 95% เอทานอล ขนาด 2 รวมทั้ง 4 มล./กิโลกรัม แก่หนูขาว albino ที่ถูกฉีดเชื้อยีสต์เข้าใต้ผิวหนังขนาด 300 มก./กก. เพื่อให้จับไข้ พบว่าไข้จะลดน้อยลงภายหลังที่ได้รับสารสกัด 180 แล้วก็ 270 นาที และก็มีความรู้และความเข้าใจสำหรับการลดไข้เท่ากับยาลดไข้แอสไพริน แต่ว่าสารสกัดดังที่กล่าวผ่านมาแล้วไม่อาจจะลดไข้หนูขาวที่จับไข้เนื่องจากว่าถูกฉีดเชื้อยีสต์ขนาด 600 มิลลิกรัม/กก. ส่วนสกัดน้ำ หรือ 50% เอทานอลจากส่วนเหนือดิน เมื่อให้ทางปากกระต่าย ขนาดสูงสุด 5 ก./กก. ไม่อาจจะลดไข้กระต่ายที่ถูกทำให้เจ็บป่วยโดยการฉีดวัคซีนไข้รากสาดน้อยเข้าใต้ผิวหนัง Madav S, et al. พบว่า andrographolide ขนาด 100 มก./กก. ให้ทางสายยางเข้าสู่กระเพาะอาหารหนูถีบจักร สามารถลดไข้หนูที่ถูกทำให้เป็นไข้โดย Brewer’s yeast
ส่วนการศึกษาทางคลินิกในผู้เจ็บป่วยอายุมากกว่า 12 ปี จำนวน 152 คน มีอาการเป็นไข้ และก็เจ็บคอ มารับการรักษาที่โรงพยาบาลชุมชน 6 ที่ และก็องค์การเภสัชกรรม แบ่งเป็นกลุ่มแบบสุ่มให้ได้รับยาพาราเซตามอล จำนวน 53 คน แคปซูลฟ้าทะลายโจรขนาด 3 ก./วัน ปริมาณ 48 คน ขนาด 6 กรัม/วัน จำนวน 51 คน รับประทานติดต่อกันนาน 7 วัน พบว่าในวันที่ 3 ของการดูแลรักษาคนเจ็บกลุ่มที่ได้รับพาราเซตามอลหรือแคปซูลฟ้าทะลายมิจฉาชีพ ขนาด 6 กรัม/วัน ลักษณะของการมีไข้และก็อาการเจ็บคอจะหายไปมากกว่ากรุ๊ปที่ได้รับฟ้าทะลายขโมยขนาด 3 ก./วัน แต่ว่าผลของการรักษาไม่ได้มีความแตกต่างกันในวันที่ 7 ของการรักษา
ฤทธิ์ลดการอักเสบ เมื่อป้อนส่วนสกัดเอทานอล (85%) จากส่วนเหนือดิน ขนาด 2 กรัม/กิโลกรัม แก่หนูขาว พบว่าสามารถลดอาการบวมของอุ้งเท้าหนูที่ถูกทำให้อักเสบโดย carrageenan รวมทั้งฉีดส่วนสกัดน้ำ ส่วนสกัดเอทานอล (50%) และก็ส่วนสกัดเอทานอล (85%) จากส่วนเหนือดินเข้าท้องหนูขาว ขนาด 0.5-2.5, 0.06-0.25 แล้วก็ 1-2 ก./กิโลกรัม ตามลำดับ จะสามารถลดอาการบวมของอุ้งเท้าหนูได้ แต่ถ้าป้อนส่วนสกัดน้ำ รวมทั้งส่วนสกัดเอทานอล (50%) จากส่วนเหนือดิน ขนาด 0.125-2 ก./กิโลกรัม ไม่มีฤทธิ์ลดการอักเสบของอุ้งเท้าหนู
เมื่อให้ผงใบฟ้าทะลายมิจฉาชีพ 500 มิลลิกรัม/กก. สารสกัดอัลกอฮอล์จากใบ ขนาด 200 และ 500 มิลลิกรัม/กิโลกรัม และสารสกัดน้ำจากใบ ขนาด 500 มก./กก. แก่หนูขาว พบว่าสามารถยั้งอาการบวมของอุ้งเท้าหนูที่ถูกรั้งนำให้อักเสบโดย carrageenan ได้เท่ากับ 54.97, 38.01, 53.22 และ 41.23% เป็นลำดับ แล้วก็มีฤทธิ์ใกล้เคียงกับยาต้านทานการอักเสบ prednisolone ขนาด 5 มก./กก., indomethacin ขนาด 5 มิลลิกรัม/กก. และ ibuprofen ขนาด 10 มิลลิกรัม/กก. เมื่อให้ผงใบฟ้าทะลายมิจฉาชีพ สารสกัดอัลกอฮอล์ แล้วก็สารสกัดน้ำจากใบ ขนาด 500 มิลลิกรัม/กิโลกรัม จะยับยั้งการเคลื่อนที่ของเซลล์เม็ดเลือดขาวในหนูขาวที่ถูกฝังสำลีเข้าที่รอบๆท้อง เท่ากับ 40.67, 45.63 และก็ 35.25% ตามลำดับ แล้วก็มีฤทธิ์ใกล้เคียงกับยาต้านการอักเสบ prednisolone และก็ ibuprofen และเมื่อให้ผงใบฟ้าทะลายโจร สารสกัดอัลกอฮอล์ และก็สารสกัดน้ำจากใบ ขนาด 200 รวมทั้ง 500 มก./กิโลกรัม เสมอกัน 3 รูปแบบ สามารถยั้งการเกิด granuloma ในหนูขาวที่ถูกฝังสำลีเข้าที่เข้าทางรอบๆหน้าท้องทิ้งเอาไว้ 5 วัน พอๆกับ 11.86 และ 19.85%, 15.15 แล้วก็ 22.78%, 11.76 แล้วก็ 15.89% เป็นลำดับ รวมทั้งมีฤทธิ์ใกล้เคียงกับยาต้านการอักเสบ ibuprofen ผงใบฟ้าทะลายโจรรวมทั้งสารสกัดอัลกอฮอล์มีฤทธิ์ลดการอักเสบเยอะที่สุด
สาร andrographolide จากฟ้าทะลายขโมยสามารถยั้งแนวทางการอักเสบได้ เมื่อป้อนให้หนูขาวในขนาด 30, 100 แล้วก็ 300 มิลลิกรัม/กิโลกรัม สามารถลดอาการบวมของอุ้งเท้าหนูขาวที่ถูกทำให้อักเสบโดย carrageenan, kaolin และ nystatin ยับยั้งการเกิด granuloma ในหนูขาวที่ถูกฝังสำลีไว้ที่หน้าท้อง แล้วก็ลดบวมใน adjuvant ซึ่งจะก่อให้เกิดข้ออักเสบ andrographolide ขนาด 300 มิลลิกรัม/กิโลกรัม จะยับยั้งการรั่วซึมของ acetic acid ซึ่งจะมีผลให้กำเนิด vascular permeability andrographolide ขนาด 20 มคกรัม/มิลลิลิตร จะลดการผลิต a-tumor necrosing factor (ซึ่งเป็น cytokine ที่อยู่ในกระบวนการทำให้มีการอักเสบ) ของเม็ดเลือดขาวโมโนซัยท์ ที่ถูกกระตุ้นโดย lipopolysaccharide และก็เพิ่มการผลิต interleukin-1-b และก็ interleukin-6 น้อย ลดการผลิต a-tumor necrosing factor ในเม็ดเลือดแดงของอาสาสมัครสุขภาพดีที่ถูกกระตุ้นด้วย lipopolysaccharide ได้มากกว่า 96% แต่ไม่เป็นผลยั้ง interleukin-1-b และ interleukin-6 สาร andrographolide ขนาด 0.1-10 ไมโครโมล ป้องกันการยึดติดและเคลื่อนย้าย (adhesion and transmigration)ของเม็ดเลือดขาวนิวโตรฟิลที่ถูกเหนี่ยวนำโดย -formyl-methionyl-leucyl-phenylalanine (fMLP) โดยผ่านกรรมวิธีการที่ andrographolide จะไปลดการแสดงออก (up-expression) ของ CD11b และก็ CD18 และไปแย่ง fMLP จับกับ phorbol-12-myristate-13-acetate (PMA) ซึ่งเป็นตัวกระตุ้น protein kinase C ที่จะไปทำให้มีการเกิดการผลิต ROS (reactive oxygen species) ส่วนสกัดจากสารสกัด
ฟ้าทะลายขโมย (ไม่ระบุประเภทของสารสกัดและส่วนที่ใช้) ความเข้มข้น 100 มค.กรัม/มล. จะยั้งสารที่เกี่ยวพันกับกรรมวิธีการมีการอักเสบ โดยไปยับยั้ง platelet activating factor (PAF) 82±3% แล้วก็ยั้ง fMLP 79±4% ซึ่งเป็นสารที่ไปกระตุ้น neutrophil granulocyte ให้ผลิตสารที่จะไปทำให้มีการเกิดการอักเสบ ยิ่งไปกว่านั้นสามารถยับยั้ง neutrophil สำหรับในการผลิต elastase ซึ่งเป็นสารที่นำมาซึ่งการอักเสบได้ 73±4% สาร andrographolide ขนาด 1-100 ไมโครโมล จะยั้งการผลิต NO ในเซลล์ RAW 264.7 ที่ถูกกระตุ้นโดย lipopolysaccharide และ g-interferon ขนาดของสารที่สามารถยั้งได้ 50% เท่ากับ 17.4±1.1 ไมโครโมล นอกเหนือจากนี้ยังลด inducible NO synthase protein (iNOS protein) และก็ลดความคงตัวของโปรตีนโดยผ่านขั้นตอนการ post-transcription แล้วก็สารสกัดเมทานอลจากใบมีฤทธิ์ลดการผลิต nitric oxide ของ macrophage ที่ถูกกระตุ้นด้วย lipopolysaccharide ขึ้นรถ andrographolide รวมทั้ง neoandrographolide ซึ่งเป็นสารออกฤทธิ์ จะมีฤทธิ์ยับยั้งการสร้าง nitric oxide ที่ความเข้มข้น 0.1-100 ไมโครโมล แล้วก็ความเข้มข้นที่สามารถยับยั้งการสร้าง nitric oxide 50% พอๆกับ 7.9 และก็ 35.5 ไมโครโมล เป็นลำดับ ผลสำหรับในการออกฤทธิ์ขึ้นอยู่กับความเข้มข้นของสาร เมื่อให้สัตว์ทดลองที่ถูกกระตุ้นด้วย lipopolysaccharide รับประทาน neoandrographolide ขนาด 5 และก็ 25 มก./กิโลกรัม/วัน จะยั้งการผลิต nitric oxide 35 และ 40% ตามลำดับ ส่วน andrographolide เมื่อให้ทางปาก ไม่มีฤทธิ์ดังที่กล่าวมาข้างต้น (3) นอกเหนือจากนั้นยังมีการศึกษาค้นคว้าพบว่าสาร deoxyandrographolide, didehydrodeoxyandrographolide และ neoandrographolide มีฤทธิ์ลดการอักเสบด้วยเหมือนกัน
การศึกษาเล่าเรียนทางคลินิกในผู้ป่วยอายุมากกว่า 12 ปี ปริมาณ 152 คน มีลักษณะอาการเป็นไข้ แล้วก็เจ็บคอ มารับการรักษาที่โรงหมอชุมชน 6 ที่ และก็องค์การเภสัชกรรม แบ่งเป็นกลุ่มแบบสุ่มให้ได้รับยาพาราเซตามอล จำนวน 53 คน แคปซูลฟ้าทะลายขโมยขนาด 3 ก./วัน จำนวน 48 คน ขนาด 6 กรัม/วัน ปริมาณ 51 คน กินติดต่อกันเป็นเวลานาน 7 วัน พบว่าในวันที่ 3 ของการดูแลและรักษาผู้ป่วยกรุ๊ปที่ได้รับพาราเซตามอลหรือแคปซูลฟ้าทะลายมิจฉาชีพ
ขนาด 6 กรัม/วัน ลักษณะของการมีไข้รวมทั้งลักษณะของการเจ็บคอจะหายไปมากกว่ากลุ่มที่ได้รับฟ้าทะลายมิจฉาชีพขนาด 3 ก./วัน แม้กระนั้นผลการรักษาไม่แตกต่างกันในวันที่ 7 ของการดูแลและรักษา
ฤทธิ์ต้านทานแบคทีเรีย สารสกัดเอทานอล 95% จากใบอย่างเข้มข้น และก็สารสกัดน้ำจากราก ยั้งเชื้อ Staphylococcus aureus ในจานเลี้ยงเชื้อ สารสกัดเอทานอล 80% จากราก ขนาด 12.5 มก./มิลลิลิตร และก็ 25 มก./มล. ได้ผลไม่แน่ชัดสำหรับเพื่อการยับยั้งเชื้อ Pseudomonas aeruginosa และ S. aureus ในจานเลี้ยงเชื้อ ตามลำดับ และก็สารสกัดน้ำร้อนจากใบอย่างเข้มข้น ให้ผลคลุมเครือสำหรับเพื่อการยับยั้งเชื้อ S. aureus ในจานเลี้ยงเชื้อด้วยเหมือนกัน ทดลองสารสกัดเฮกเซน แล้วก็สารสกัดน้ำจากฟ้าทะลายขโมยอีกทั้งต้น ความเข้มข้น 200 มก./มิลลิลิตร ด้วยแนวทาง agar well diffusion method ไม่มีผลยั้งเชื้อ S. aureus เมื่อป้อนสารแขวนลอยของผงใบและก็ลำต้นฟ้าทะลายขโมยแก่หนูขาว (Wistar albino weaning rats) 3 กลุ่มๆละ 24 ตัว ขนาด 0.12, 1.2 และ 2.4 ก./กก. นาน 6 เดือน โดยมีหนูอีก 24 ตัว กินอาหารตามเดิม เป็นกรุ๊ปควบคุม หลังจากนั้นวางยาสลบหนู ดูดเอาเลือดจากห้องหัวใจ ตัดเนื้อเยื่อปอดและก็ตับมาวางไว้ที่จานเลี้ยงเชื้อที่มี B. subtilis รวมทั้ง pathogenic bacteria พบว่า ฟ้าทะลายมิจฉาชีพทุกขนาดความเข้มข้นไม่มีผลยับยั้งแบคทีเรีย S. aureus แล้วก็ได้
ผู้เขียน
หัวข้อ: ฟ้าทะลายโจร เป็นสมุนไพรมีสรรพคุณเเละประโยชน์ดังนี้ (อ่าน 521 ครั้ง)