สมุนไพรประคำไก่ประคำไก่ Drypetes roxburghill Wall.ชื่อพ้อง Putranjiva robxburghii Wall.บางถิ่นเรียกว่า ลูกประคำไก่ มะคำไก่ มะคำดำไก่ (กึ่งกลาง) มะองนก (เหนือ) มักค้อ (ขอนแก่น). ไม้ต้น สูง 10-15 มัธยม ตามยอดอ่อนมีขน. ใบ ผู้เดียว เรียงสลับกัน แขวนลง รูปรี หรือ รีปนขอบขนาน โคนใบเบี้ยว ขอบของใบหยักตื้นๆปลายใบแหลม หรือ มน สีเขียวเข้มเป็นเงา กว้าง 2.5-4 เซนติเมตร ยาว 5-10.5 ซม. เส้นใบเล็กละเอียด สานกันเป็นร่างแห ด้านบนเห็นชัดกว่าด้านล่าง ก้านมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 1-1.5 มิลลิเมตร ยาว 3-5 มิลลิเมตร ดอก ดอกเพศผู้ และ
สมุนไพร ดอกเพศภรรยาอยู่ต่างต้นกัน. ดอกเพศผู้ ออกเป็นช่อ เป็นกลุ่มตามง่ามใบ ดอกเล็กๆสีขาวนวล ก้านดอกสั้น กลีบรองกลีบดอกไม้มี 3-6 หยัก เกสรผู้มี 2-4 อัน ก้านเกสรติดกันบางส่วน. ดอกเพศภรรยา ออกเดี่ยวๆหรือ เป็นคู่ กลบรองกลีบดอกไม้เสมือนดอกเพศผู้ รังไข่รูปไข่ มีขนปกคลุม ด้านในมี 2-3 ช่อง ท่อรังไข่มี 3 อัน สั้น และกางออก ปลายเกสรเหมือนพระจันทร์เสี้ยว. ผล รูปไข หรือ กลม กว้างราวๆ 1 ซม. ยาวราวๆ 1.5 เซนติเมตร มีขนละเอียดปกคลุม เปลือกแข็ง มีรอยย่นน้อย.
นิเวศน์วิทยา: ขึ้นตามป่าราบทั่วๆไป.
คุณประโยชน์ : ต้น ทั้งต้นใช้เข้าเครื่องยา เป็นยาเย็น มีกลิ่นหอมยวนใจ ขับฉี่ ระบาย แล้วก็กระตุ้นความรู้สึกทางเพศ ใบ ผล แล้วก็เมล็ด รับประทานเป็นยาลดไข้ และแก้หวัด เม็ด ให้น้ำมันใช้จุดตะเกียงได้
Tags : สมุนไพร