สมุนไพรเดือยเดือย Coix lachrymal-jobi L.บางถิ่นเรียก เดือย (ทั่วๆไป) มะเดย (ภาคเหนือ)ไม้ล้มลุก อายุปีเดียว สูง 1-2 มัธยม ลำต้นแข็งแรง ตั้งชัน เกลี้ยง ใบ รูปหอก กว้าง 2.5-5.0 เซนติเมตร ยาว 20-45 เซนติเมตร ปลายใบเรียวแหลม โคนใบกลมหรือเว้าน้อย ขอบใบสากคม เส้นกลางใบมองเห็นชัด ลิ้นใบ (ligule) สั้น เป็นเยื่อบางหมดจด กาบใบโอบรอบลำต้น ยาว 3.5 เซนติเมตร ดอก ออกเป็นช่อ ตามง่ามใบใกล้ยอด ยาวโดยประมาณ 7.5 ซม. กาบใบหนึ่งจะมีช่อดอกออกมาหลายช่อ โดยมีก้านช่อชูขึ้นมาเหนือกาบ ส่วนที่เป็นดอกประกอบด้วยช่อดอกย่อยเพศเมีย (pistillate spikelet) 1 ช่อ และช่อดอกย่อยไม่มีเพศ 2 ช่อ อยู่ภายในเปลือกแข็ง รูปกลมรี หรือ รูปหยดน้ำ ผิวเกลี้ยงเป็นเงา สีขาวหรือฟ้า เหมือนลูกปัด ยาว 5-8 มม. มีปลายเกสรเพศเมียสีม่วง รวมทั้งช่อดอกย่อยเพศผู้ (male spikelet) ออกมาทางปลายลูกปัด
สมุนไพร ช่อดอกเพศผุ้แกนกลางยาว 3.5 ซม. ดอกย่อยเพสผู้ติดตามแกนกลางเป็นคู่ หรือ 3 ไม่มีเส้นขนยาวๆดอกย่อย (floret) มีกาบช่อย่อย (glume) รองรับอยู่ 2 อัน อันนอก 1 อัน แล้วก็อันในหนึ่งอัน มีกาบข้างล่าง (lemma) 1 อัน กาบบน (palea) เล็กๆ1 อัน และก็เกสรเพศผู้มี 3 อัน ผล เป็นผลเทียม มีขนาดรูปร่างและก็สีสันต่างๆกัน จำพวกที่มีเปลือก ผลแข็งรับประทานไม่ได้ สำหรับชนิดที่มีเปลือกผลอ่อนกินได้
นิเวศน์วิทยา: ชอบขึ้นใกล้น้ำและก็ในที่เปียกชื้น ปลูกได้ทั่วๆไปเป็นมั่งคั่งญพืชและก็เป็นยา
คุณประโยชน์ : ราก น้ำต้มรับประทานเป็นยาขับพยาธิในเด็ก ขับเยี่ยว และก็แก้รอบเดือนผิดปกติ เม็ด กินได้ เป็นของกินจำพวกแป้ง เป็นยาบำรุง ขับเยี่ยว ฟอกเลือด ลดน้ำหนัก
ผู้เขียน
หัวข้อ: เดือย เป็นสมุนไพร ที่มีสรรพคุณ-ประโยชน์ ที่ยอดเยี่ยม (อ่าน 432 ครั้ง)