หมวดคอร์ดาตาสัตว์ในหมวดคอร์ดาตา (Phylum Chordata) เป็นสัตว์ที่มีพัฒนาการสูงกว่าหมวดอื่นๆมีลักษณะสำคัญ เป็น๑. มีโนโตคอร์ด (notochord) เป็นแท่งโครงร่าง ซึ่งต้องมีอย่างน้อยในช่วงระยะใดระยะหนึ่งของชีวิต หรืออาจมีอยู่ทั้งชีวิต เซลล์ศูนย์รวมเป็นโนโตคอร์ดเป็นเซลล์ที่มีช่องว่างมากมาย โนโตคอร์ดมีเนื้อเยื่อเกี่ยวเนื่องหุ้มห่อ สำหรับสัตว์มีกระดูกสันหลังจะมีกระดูกรุ่งโรจน์ขึ้นมาแทนที่โนโตคอร์ด และก็โนโตคอร์ดเจอในระยะตัวอ่อนเพียงแค่นั้น
๒. มีเส้นประสาทไขสันหลังอยู่ด้านหลังเหนือทางเดินอาหาร
๓. มีช่องเหงือกอยู่รอบๆคอหอย เป็นช่องยาวอยู่ที่ฝาผนังของคอหอย เป็นทางที่น้ำผ่านออกจากคอหอย
๔. มีระบบประสาทส่วนกลาง
๕. มีเพศแยกอยู่คนละตัว
๖. มีสมมาตรแบบทบกัน ๒ ส่วน
สัตว์ในหมวดนี้บางทีอาจแยกประเภทออกได้เป็น ๒ พวกใหญ่ๆเป็น สัตว์โปรโตคอร์ดาตากับสัตว์มีกระดูกสันหลัง โดยที่พวกหลังนั้น เป็นพวกที่มีการนำมาใช้ผลดีทางยามาก สัตว์มีกระดูกสันหลังที่เป็นประโยชน์ทางยา บางทีอาจจัดหมวดหมู่ย่อยได้อีกเป็น ๒ กลุ่ม คือ กรุ๊ปปลากับกรุ๊ปจตุบาท
กลุ่มปลากลุ่มปลา (Superclass Pisces) เป็นสัตว์น้ำ หายใจด้วยเหงือก โดยให้น้ำไหลผ่านช่องเหงือก ใช้ครีบสำหรับเพื่อการเคลื่อนแล้วก็ทรงตัว ส่วนมากมีเกล็ดห่อตัว มีหัวใจ ๒ ห้อง ประสาทสมองมี ๑๐ คู่ มีเส้นข้างตัวสำหรับรับความสะเทือน รูจมูกไม่ใช้หายใจ แต่ว่าใช้ดม แบ่งย่อยออกเป็น ๓ ชั้น แต่ว่าที่พบในประเทศไทยแล้วก็เป็นประโยชน์ทางยามีเพียงแต่ ๒ ชั้น เป็นชั้นปลากระดูกอ่อน (Class Chondrichthyes) กับชั้นปลากระดูกแข็ง (Class Osteichthyes)
ชั้นปลากระดูกอ่อนชั้นปลากระดูกอ่อน (Class Chondrichthyes) เป็นชั้นของสัตว์มีกระดูกสันหลังที่อาศัยอยู่ในน้ำ มีกระดูกกรุบหรือกระดูกอ่อน หายใจด้วยเหงือก มีช่องเหงือกเห็นได้ชัดเจน มีราว ๓-๗ คู่ ช่องเหงือกนี้บางทีอาจอยู่ด้านข้างหรือด้านล่างของลำตัว ปากอยู่ทางข้างล่างของลำตัว มีฟัน ใช้กล้ามลำตัวและก็ครีบช่วยสำหรับในการเคลื่อน ขยายพันธุ์แบบอาศัยเพศ มีการถือกำเนิดข้างในตัว
ปลากระเบนปลากระเบนเป็นปลากระดูกอ่อนพวกหนึ่ง มีหลายชนิด หลายสกุล และหลายตระกูล มีรวมทั่วทั้งโลกราว ๔๓๐ ชนิด ในประเทศไทยมีไม่ต่ำลงมากยิ่งกว่า ๒๐ ประเภท จัดอยู่ในอันดับ Rajiformes มีชื่อสามัญว่า ray ตัวอย่างเช่น ปลา-กระเบนเจ้าพระยา อันมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Dasyatis (Himantura) polylepis (Bleeker) จัดอยู่ในสกุล Trigonidae ซึ่งมีขนาดตัวกว้างกว่า ๒ เมตร หนักกว่า ๕๐๐ กิโล พบในแม่น้ำเจ้าพระยาตั้งแต่อำเภอบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ไปจนกระทั่งแม่น้ำน่าน จังหวัดพิจิตรและยังพบได้อีกในแม่น้ำบางปะกงแล้วก็แม่น้ำโขง
ชีววิทยาของปลากระเบนปลากระเบนเป็นปลาที่มีลำตัวแบน ลื่น มีเกล็ด ที่มีลักษณะเป็นปุ่มเล็กๆหรือมีผิวหนังหยาบคายเป็นลางที่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในแนวสันหลัง เว้นเสียแต่ปลากระเบนขนุน ผิวหนังเป็นหนามคลุมทุกตัวโดยทั่วไป ปลากระเบนมีครีบอกแผ่ขยายออกข้างๆ ลางจำพวกแผ่ขยายออกไปถึงหัวทางข้างหน้าและก็หางทางด้านท้ายจนกระทั่งแทบเป็นวงกลมมองคล้ายจานหรือว่าลางชนิดแผ่ยื่นออกด้านข้างเป็นปีกเหมือนนกหรือผีเสื้อ แล้วก็ลางจำพวกครีบอกแผ่ไปไม่ถึงส่วนหัว ทำให้หัวแยกออกจากครีบอกแล้วก็มองเห็นหัวโหนกเป็นลอน อย่างเช่น ปลากระเบนนก อาจมีหรืออไม่มีครีบข้างหลัง ไม่มีครีบหาง เว้นเสียแต่ปลากระเบนไฟฟ้า ปลากระเบนท้องน้ำ หรือ โรนินรวมทั้งโรนัน ครีบท้องอยู่ด้านล่างตรงส่วนท้ายลำตัว จะงอยปากของปลากระเบนลางประเภทยื่นแหลม อาทิเช่น ปลากระเบนขาว ลางประเภทมนกลม ยกตัวอย่างเช่น ปลากระเบนกระแสไฟฟ้า หรือลางพวกเป็นแผ่แข็ง มีฟันห่างเรียวอยู่สองข้าง ได้แก่ ปลาฉนาก ส่วนมากปลากระเบนมีตาอยู่ข้างบน มีลางประเภทที่ตาอยู่ด้านข้างหัว ได้แก่ ปลากระเบนนก ปลากระเบนราหู ด้านหลังตาเป็นช่องหายใจ ปากและจมูกอยู่ข้างล่าง ลางประเภทมีปากที่ยึดหดได้บ้าง ระหว่างปากกับจมูกมีร่องเชื่อมถึงกัน ช่องเหงือกมี ๕ คู่ อยู่ถัดไปทางด้านหลังของปาก ฟันเป็นฟันบด หน้าตัดเรียบหรือเป็นปุ่มเล็กๆเรียงเป็นแนวๆหลายแนว อยู่ทั้งข้างบนรวมทั้งข้างล่างของขากรรไกร ทวารร่วมเป็นช่องยาวรีค่อนไปทางข้างหลัง รลงไปมีรูท้องเล็กๆ๒ รู ตัวมีของลับเป็นแท่ง เรียกกันว่า ตะเกียบ อยู่ข้างในของครีบท้องทั้งยังซ้ายรวมทั้งขวา หางปลากระเบนบางทีอาจเรียวยาว สั้นบ้าง ยาวบ้าง มักมีผิวหยาบคายหรือตะปุ่มตะป่ำ ลางประเภทอาจมีแผ่นหนังบางๆอยู่ด้านบนแล้วก็ข้างล่างของหาง อาจมีเงี่ยงหางยาวและแหลมคม ๑-๔ อัน บนหางตอนใกล้ลำตัว โคนเงี่ยงหางมีต่อมน้ำพิษอยู่ เมื่อถูกแทงจะรู้สึกเจ็บปวด เงี่ยงหางนี้เจอเฉพาะในปลากระเบนตระกูล Trygonidae (Dasyatididae) และก็ปลากระเบนนก สกุล Myliobatidae
ปลากระเบนในน่านน้ำไทยปลากระเบนที่พบในน่านน้ำของเมืองไทยมีราว ๔๐ ชนิดมีเพียงแต่ ๕ ประเภทที่พบในน้ำจืด ยิ่งกว่านั้นเจอในน้ำเค็ม มักอาศัยอยู่กับพื้นท้องน้ำที่เป็นดินโคลนทรายหรือดินผสมทราย กินสัตว์ที่อยู่ตามพื้นใต้ท้องน้ำเป็นอาหาร ดังเช่นว่า กุ้ง หอย ปู ปลา ตลอดจนเพรียงและก็หนอนต่างๆ
สมุนไพรปลากระเบนที่รู้จักกันดีจัดอยู่ใน ๔ ตระกูล เป็น๑.ปลากระเบนในตระกูล Trigonidae (Dasytididae) ดังเช่นว่า
ปลากระเบนขาว Dasyatis signifier (Campagno et Roberts)
ปลากระเบนเสือ Dasyatis (Himantura) gerrardi (Gray)
ปลากระเบนธง Dasyatis (Pastinachus) sephen (Forsskal)
ปลากระเบนทอง Taeniura lymma (Forsskal)
ปลากระเบนขนุน Urogymnus africanus (Bloch et Schneider)
๒.ปลากระเบนในวงศ์ Myliobatidae ยกตัวอย่างเช่น
ปลากระเบนค้างคาว Aetomylaeus maculatus (Gray)
ปลากระเบนค้างคาว Aetomylaeus niehofii (Bloch et Schneider)
ปลากระเบนค้างคาว Aetomylaeus narinari (Euphrasen)
ปลากระเบนจมูกวัว หรือปลายี่สน Rhinoptera javanica Muller et Henle
๓.ปลากระเบนในสกุล Mobulidae ดังเช่น
ปลากระเบนราหู Mobula japonica (Muller et Henle)
ปลากระเบนราหู Mobula diabolus (Shaw)
๔.ปลากระเบนในวงศ์ Torpenidinae ได้แก่
ปลากระเบนไฟฟ้า หรือปลาเสียว Narke dipterygia (Bloch et Schneider)
ปลากระเบนไฟฟ้า หรือปลาเสียว (Temera hardwickii Gray)
ปลากระเบนกระแสไฟฟ้า หรือปลาเสียว (Narcine indica Henle)
คุณประโยชน์ทางยาแพทย์แผนไทยใช้ “หนังปลากระเบน” รวมทั้ง “เงี่ยงปลากระเบน” เป็นเครื่องยาสำหรับปรุงยาหลายตำรับหลายขนาน แบบเรียนสรรพคุณยาโบราณว่า หนังปลากระเบนมีรสมัน คาว มีสรรพคุณขับเลือด แก้ซาง ส่วนเงี่ยงปลากระเบนมีรสเย็น มีสรรพคุณดับพิษรอยดำ หนังสือเรียนยาศิลาจารึกวัดราชโอรสารามให้ยาแก้ซางขนานหนึ่งเข้า “หนังกเบน” เป็นเครื่องยาด้วย ดังนี้ อนึ่งเอานอแรด เขากวาง หนังกเบน ผมคน หวายตะค้า รากมะแว้ง ยาดังนี้ขั้ว ตรีกะเหม็นตุก กเทียม เอาเท่าเทียมกัน ทำเปนจุณ บดลายสุราปัดกวาด แก้ละอองแล แก้ทรางช้างทั้งสิ้น หายอย่าสนหรูเลย วิเสศนักแล ฯ ในพระคู่มือธาตุวิภังค์ให้ยาแก้พิษไข้รอยแดงทั้งหมดไว้ขนานหนึ่ง ชื่อ “ยาจักรวาลฟ้ารอบ” ยาขนานนี้เข้า “เงี่ยงปลากระเบน” เป็นเครื่องยาด้วย ยิ่งกว่านั้น แต่ก่อนใช้หนังปลากระเบนขัดไม้หรือเขาสัตว์แทนกระดาษทราย น้ำมันจากตับปลากระเบนก็ใช้ประโยชน์ได้เช่นเดียวกับน้ำมันจากตับปลาจำพวกอื่น ส่วนครีบปลากระเบนกินได้เหมือนกันกับครีบปลาฉลามซึ่งคนจีนนิยมกินกัน และเรียกกันว่า “
หูฉลาม”
